حج و زیارت خانه خدا از فروع دین اسلام است و مسلمانان با داشتن شرایطی مکلف هستند در دهه اول ماه ذی‌الحجه به این سفر معنوی رفته مجموعه‌ای از اعمال نیایشی را به‌جا آورند.
الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَّعْلُومَاتٌ فَمَن فَرَضَ فِیهِنَّ الْحَجَّ فَلاَ رَفَثَ وَلاَ فُسُوقَ وَلاَ جِدَالَ فِی الْحَجِّ وَمَا تَفْعَلُواْ مِنْ خَیْرٍ یَعْلَمْهُ اللّهُ وَتَزَوَّدُواْ فَإِنَّ خَیْرَ الزَّادِ التَّقْوَى وَاتَّقُونِ یَا أُوْلِی الأَلْبَابِ؛ حج در ماههاى معینى است پس هر کس در این [ماه]ها حج را [برخود] واجب گرداند [بداند که] در اثناى حج همبسترى و گناه و جدال [روا] نیست و هر کار نیکى انجام مى‏دهید خدا آن را مى‏داند و براى خود توشه برگیرید که در حقیقت بهترین توشه پرهیزگارى است و اى خردمندان از من پروا کنید .(سوره بقره، آیه 197)
در واقع حج پنجمین رکن اساسی اسلام است که در سال نهم هجری بر مسلمانان واجب شد. آیات و احادیث متعددی درباره اهمیت و تأکید زیارت خانه خدا نیز وجود دارد.
فَإِذَا قَضَیْتُم مَّنَاسِکَکُمْ فَاذْکُرُواْ اللّهَ کَذِکْرِکُمْ آبَاءکُمْ أَوْ أَشَدَّ ذِکْرًا فَمِنَ النَّاسِ مَن یَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِی الدُّنْیَا وَمَا لَهُ فِی الآخِرَةِ مِنْ خَلاَقٍ ؛ چون آداب ویژه حج‏خود را به جاى آوردید همان گونه که پدران خود را به یاد مى‏آورید یا با یادکردنى بیشتر خدا را به یاد آورید و از مردم کسى است که مى‏گوید پروردگارا به ما در همین دنیا عطا کن و حال آنکه براى او در آخرت نصیبى نیست .(سوره بقره، آیه 200)
مناسک حج یاد آور حضرت ابراهیم است که مادیات و ظواهر را رها و کعبه را برای عبادت خداوند یگانه آماده می سازد تا مرکز وحدت جهانیان شود.
مسلمانان پس از فتح مکه و برانداختن بت‌های قریش از سعی میان صفا و مروه اکراه داشتند؛ زیرا قبل از اسلام بر این دو کوه دو بت سنگی قرار داشت که حاجیان و زائران دوره جاهلیت سعی بین صفا و مروه را برای نزدیک شدن به آن‌ها و دست‌کشیدن و بوسیدن آن‌ها انجام می دادند. ولی پیامبر اسلام سعی بین صفا و مروه را مجاز کرد و بنا بر نص قرآن از شعائر الله دانسته می‌شود:
إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِن شَعَآئِرِ اللّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَیْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلاَ جُنَاحَ عَلَیْهِ أَن یَطَّوَّفَ بِهِمَا وَمَن تَطَوَّعَ خَیْرًا فَإِنَّ اللّهَ شَاکِرٌ عَلِیمٌ؛ در حقیقت صفا و مروه از شعایر خداست [که یادآور اوست] پس هر که خانه [خدا] را حج کند یا عمره گزارد بر او گناهى نیست که میان آن دو سعى به جاى آورد و هر که افزون بر فریضه کار نیکى کند خدا حق شناس و داناست .(سوره بقره، آیه 158)
حضرت زهرا (س): خداوند متعال حج را موجب استحکام دیانت و عدالت را مایه وحدت و هماهنگی دلها قرار داد .(احتجاج طبرسی ، ایران ، انتشارات اسوه ، ج 1 ، ص 258)
این عبادت اسلامی همچون سایر عبادات اسلامی دارای حکمتهای سودمندی است که فرد و جامعه از آنها بهره‌مند می شوند .
اظهار عبودیت و بندگی
مهمترین وجه و حکمت این عبادت اظهار عبودیت و بندگی به درگاه باریتعالی است که در ابعاد مختلف اعمال متعدد آن بخوبی آشکار است .
احرام بستن، قربانی کردن، سعی بین صفا ومروه و دیگر اعمال این عبادت عظیم و باشکوه از جدایی از خود و تعلق به معبود حکایت دارند .
بعد اخلاقى حج
در لحظه لحظه این عمل عبادی انسان از خود دور و به خالق نزدیک و نزدیکتر می شود بطوری که دیگر به جزخدا را نمی‌بیند.
دوری از آلودگیها و مظاهر دنیوی و تلاش برای کسب معنویت و طی مسیر کمال، فراموشی همه دلبستگیها و وابستگیهای دنیایی از برکات عظیم حج است .
در این عمل عبادی عظیم و گسترده علاقه و دلبستگی انسان به خدا هر لحظه افزایش یافته و لذت و شیرینی این نزدیکی موجب می شود نزدیک شدن به روزهای پایانی سفر برای حاجیها تلخ و رنج آور باشد، چون از این معنویت و خلوص دور و جدا می شوند .
بواسطه انجام اعمال عبادی حج، انقلاب درونی عظیمی در زائران خانه خدا ایجاد می شود و این انقلاب به تغییر و تحولی بنیادی می انجامد که از آن به تولدی دوباره یاد می شود، تولدی که حاصل آن انسانی عاری از گناه و پیوسته به معبود یگانه هستی است .
بعد سیاسى حج
حج بعد سیاسی عمیقی نیز دارد که نباید از آن غافل شد، اجتماع عظیم مسلمانان در نقطه مقدس زمین، نمایشگر اوج شکوه و بزرگی، همدلی و اتحاد جامعه کثیر مسلمانان است که بخش بزرگی از جهان امروز را تشکیل داده و هر روز نیز بر شمار آنها افزوده می شود .
در حج مسلمانان جهان به دور از تعصبات فرهنگی، نژادی و جغرافیایی یکدل و همدوش با هم مراسم حج را به جا آورده و بر یگانگی خالق زندگی بخش تأکید می کنند.
مسلمانان در این اجتماع بزرگ عظمت و شکوه خود را به اثبات می رسانند .
بعد فرهنگى
اجتماع گسترده حج بستری مناسب برای گفتگو و تبادل فرهنگها، انتقال دیدگاههای مختلف و بهره مندی از نظرات متفاوت است .
در چنین فضایی فرصت مناسب برای تعامل و دستیابی به نقاط مشترک فرهنگی و عمق بخشیدن به وحدت و همدلی وجود دارد .
وحدت و یگانگی مسلمانان در مقابل معبود در مناسک حج دیده می شود که همه بدون اختلاف جغرافیایی، بدون توجه به نژاد، رنگ، جنس و طبقه در برابر خدای یکتا گرد خانه اش می گردند و شعار یگانگی در اعمال و کردار را سر می دهند.
در این گردهمایی بزرگ مسلمانان از پنج قاره جهان بدون توجه به اختلافات نژادی اجتماع می کنند تا ندای لبیک سر داده خدای خود را به یگانگی یاد کنند .
مناسک حج
برخی مناسک حج طواف کعب معظمه، سعی بین صفا و مروه، وقوف در عرفه، توقف در مزدلفه، جمره زدن، تراشیدن موی سر، قربانی و شب زنده داری در منی است که هریک زمان و مکان معینی دارند.
منبع:خبرگزاری مهر
پایان پیام.اجاقی