حضرت حجت (عج) چه سودی برای جهان هستی دارند؟

۱۳۹۵/۰۹/۱۸ ۱۳:۰۵:۴۵

حضرت حجت (عج) چه سودی برای جهان هستی دارند؟ ایشان که غایبند و حکومتی هم که تشکیل نداده اند; درست است که در آینده حکومت تشکیل می دهند . پس فعلا نقش آن حضرت در جهان هستی چیست، آیا وجودشان فایده ای دارد؟

برای پاسخ به این پرسش ذکر مطالبی چند ضرورت دارد...

حضرت حجت (عج) چه سودی برای جهان هستی دارند؟ ایشان که غایبند و حکومتی هم که تشکیل نداده اند; درست است که در آینده حکومت تشکیل می دهند . پس فعلا نقش آن حضرت در جهان هستی چیست، آیا وجودشان فایده ای دارد؟

برای پاسخ به این پرسش ذکر مطالبی چند ضرورت دارد:


1 . انسان، طبق فرموده قرآن کریم، به سوی خدای سبحان در حرکت است و پایان سفرش ملاقات با خداست; «یا ایها الانسان انک کادح الی ربک کدحا فملاقیه .» (1)

بشر، برای رسیدن به این هدف، به دو محور اصلی ملکی (ظاهری) و ملکوتی (باطنی) نیاز دارد . انسان در محور ملکی و ظاهری به رهبری نیازمند است که همان مساله امامت، اداره جامعه و کشورداری و رهبری نظام است . محور دوم که بسیار مهم تر از اولی است و تکیه گاه آن به شمار می رود، رهبری باطنی و ملکوتی است . این سیر، سیری عمودی و طولی است که «صیرورت » نیز خوانده می شود; یعنی انسان در درون خود سفری با مراتب و منازل متعدد دارد و برای پیمودن این منازل نیاز به رهبر انکارناپذیر است . «سیر» یعنی حرکتی (ظاهری) که در همه اجرام زمینی و آسمانی وجود دارد; اما «صیرورت » یعنی تحول و شدن و از نوعی به نوعی دیگر و از منزلتی به منزلت دیگر تکامل یافتن . یک خودرو که شتابان در بزرگراه پیش می رود و میوه ای که مرحله های گوناگون را پشت سر می گذارد، هر دو حرکت دارند; اما اولی به نحو «سیر» و دومی به نحو «صیرورت » ; یعنی میوه از خاک حرکت کرده و به مرحله شکوفه رسیده و پس از آن به میوه خام و پخته تبدیل شده است . این «شدن » را که حرکتی درونی است، «صیرورت » می خوانند . انسان ها نیز بدون استثنا، در تحول درونی و صیرورتی به سر می برند که نهایت آن «لقای حق » تبارک و تعالی است .

2 . وقتی معلوم شد انسان در صیرورت است و به سوی خدا حرکت می کند، ناگزیر باید حرکت دهنده ای داشته باشد; زیرا در هر حرکتی وجود متحرک، محرک و مسیر و ابتدا و انتها (هدف) ضرورت دارد; و مهم تر از همه وجود رهبری که متحرک را به هدف نهایی هدایت کند .

3 . افزون بر امور عادی و مادی انسان (زندگی روزمره) تمام اعمال عبادی و باطنی انسان نیز به رهبر نیاز دارد; یعنی همان گونه که تامین معاش و امور ظاهری و زندگی اجتماعی انسان نیازمند رهبر است، تمام عبادت ها و اعمال باطنی وی نیز که با صیرورت و تحول درونی همراه است، به محرک و رهبری نیاز دارد تا آن ها را هدایت و به سرمنزل مقصود (قرب الی الله) برساند .

4 . امامان معصوم علاوه بر رهبری ظاهری و اداره ملکی جامعه، رهبری ملکوتی جامعه بشری را نیز بر عهده داشتند . همان گونه که گذشت، سیر باطنی انسان (صیرورت او) از نظر اهمیت با سیر ظاهری و ملکی و دنیایی قابل مقایسه نیست .

5 . گرچه بیگانگان رهبری ظاهری را از ائمه اطهار - علیهم السلام - گرفتند و آنان را خانه نشین کردند; اما رهبری ملکوتی انسان ها و جوامع بشری حقیقتی است که از وجود مقدس آنان جدا نمی شود .

6 . نماز، روزه، زکات، حج و دیگر عبادات هر کدام نوعی صعود و تقرب به سوی خدای سبحان دارند . «الیه یصعد الکلم الطیب و العمل الصالح یرفعه » (2)این صعود، حرکتی به نحو صیرورت است و مسلما به محرک و رهبر نیاز دارد; یعنی باید انسان کاملی باشد که عمل صالح اش اعمال بندگان را بالا ببرد و رهبری کند تا به درگاه قبول حضرت حق برسد . این انسان کامل همان امام معصوم است که نمازش نماز هر متقی را امامت می کند و حج و زکات و تمام اعمالش، اعمال بندگان صالح را تا وصول به بارگاه حضرت حق رهنمون می شود . بر این اساس، هر که اول وقت نماز به پا دارد، به امام زمان خویش اقتدا کرده است . چون امام زمان - علیه السلام - هماره اول وقت نماز می گزارد و هر کس در هر اقلیمی که باشد، اگر اول وقت نماز بخواند، در این عمل با فضیلت به امام خود اقتدا کرده است; یعنی نماز او به کاروان نمازهایی پیوسته که با امامت نماز ولی خدا، به سوی خدا در حال صعود است .

7 . از آنچه ذکر شد در می یابیم وجود مقدس حضرت مهدی - علیه السلام - رهبری ملکوتی تمام انسان ها را و هر چه دارای صیرورت و تحول است، به عهده دارد . او به اذن خدا، مدبر امور است و خلقت و هدایت و تدبیر و درمان و حیات و مرگ به واسطه او تحقق می یابد . به همین سبب امامان معصوم (ع) را وسائط فیض حق و مجاری روزی خلایق می دانیم . (3)

وجود آن ها همچون دو دستی است که با یکی ارزاق و مقدرات خلایق از درگاه ربوبی دریافت و در عالم هستی توزیع می شود و با دیگری اعمال صالح بندگان تاعرش الاهی رهبری و هدایت می گردد . اگر ولی الله الاعظم عملی را امضا کند، قطعا مورد قبول خداوند متعال است وگرنه هیچ یک از اعمال انسان پذیرفته نمی شود . بدین سبب، در زیارت جامعه کبیره می خوانیم:

بکم فتح الله و بکم یختم، و بکم ینزل الغیث، و بکم یمسک السمآء ان تقع علی الارض الاباذنه، و بکم ینفس الهم، و یکشف الضر; (4)خدا به وسیله شما آغاز کرد و به شما ختم می کند و به خاطر شما باران را فرو می فرستد و به وسیله شما آسمان را از این که بر زمین افتد نگه داشته است . مگر به اجازه او و به خاطر شما اندوه را بیرون برد و سختی را برطرف کند .

ان ذکر الخیر کنتم اوله، و اصله و فرعه، و معدنه و ماویه ومنتهاه; (5)هر گاه خیر و خوبی ها یاد شود، شما اول و اصل و فرع ها و معدن و جایگاه و سر حد نهایی اش هستید .

و شاید راز بعضی از روایات و دعاهای ائمه معصوم (ع) در همین امر نهفته است:

- اگر زمین بدون امام باشد، نظمش از هم بپاشد و در هم فرو ریزد . (6)

- کجاست آن وسیله ای که فیوضات آسمان را به اهل زمین می رساند. (7)

- به ماندن او است که دنیا باقی مانده است و به خیر و برکت او تمام مخلوقات روزی داده می شوند. (8)

و شاید سر خواندن دعای فرج در شب قدر نیز همین امر است.




پی نوشت ها:

1) سوره انشقاق، آیه 6 .

2) سوره فاطر، آیه 10 .

3) تفسیر موضوعی قرآن کریم، آیت الله جوادی آملی، ج 14، ص 97- 120، با تصرف و تلخیص .

4) مفاتیح الجنان، زیارت جامعه کبیره .

5) مفاتیح الجنان، زیارت جامعه کبیره .

6) لو بقیت الارض بغیر امام لساخت .» (اصول کافی، ج 1، ص 179)

7) این السبب المتصل بین الارض و السماء؟» (مفاتیح الجنان، دعای ندبه)

8) ببقائه بقیت الدنیا و بیمنه رزق الوری .»


برگرفته از تفسیر موضوعی حضرت آیت الله جوادی آملی

به مناسبت نهم ربیع الاول ، آغاز امامت حضرت مهدی عج

ارسال نظر