پاسخ

عقیل صفت مشبهه است و و به معنای صاحب عقل و تدبیر است و عقیله مونث عقیل است و به همان معنی است اما علت اینکه به حضرت زینب چنین لقبی داده شده است این است که از جمله ویژگی های حضرت زینب(علیها السلام) که به ایشان موقعیت ویژه می بخشید، عقل و تدبیرش بود.

اگر او عاقل نبود چگونه این همه حوادث را که بعد از جدش رسول الله( صلی الله علیه و آله )به او روی آورد، تحمل می نمود؟ او در بین زنان قریش و بنی هاشم به خاطر درایت و تدبیر و حلم و بردباریش ملقب به عاقله و عقیله و عقیلة النساء شده بود.

مثلا ابن عباس وقتی می خواهد از حضرت زینب(علیها السلام) چیزی نقل کند می گوید:

«حَدَّثَتنی عَقیلتُنا زینبُ(علیها السلام) بنتُ علی(علیه السلام)..» (1)

در مجلس یزید آن مرد سرخ رنگ شامی وقتی به جناب سکینه(علیها السلام) اشاره کرد و از یزید خواست که او را به وی ببخشد، فاطمه( علیها السلام ) می گوید:

«ما به زینب(علیها السلام) پناه بردیم چرا که او بزرگتر و عاقلتر از ما بود.»

خطبه ای غراء و آتشین که در کاخ یزید و عبیدالله و در بین مردم کوفه و شام ایراد کرد همه را به تعجب و تحسین و تأثر و حزن و پشیمانی از کارشان واداشت، در حالی که زنی بود مصیبت زده آن هم چه مصیبت های بزرگ.

از کارهای مدبّرانه و عاقلانه او این بود که در حین کوچ دادن اسراء به شام دستور داد محمل ها را سیاه پوش کنند، این کارهای او از نظر دشمن بی اهمیت بود ولی عقل و درایت زینب(علیها السلام) به آینده و به حفظ نهضت حسینی با این مظاهر پرمعنی حکم می نمود.

علامه قزوینی در بیان عقیله بودن زینب در کتاب «زینب من المهد الی اللحد» می نویسد:

عقل و درایتی که زینب(علیها السلام) داشت، حادثه کربلا را رهبری و از فرزندان امام چنان آبرومندانه سرپرستی نمود و جان امام زین العابدین(ع) را از مرگ حتمی نجات داد و کاخ یزید را به لرزه در آورد.و نهضت حسینی را تا به امروز زنده و پاینده نمود. (2)

کلمات و فرمایشات گهربار آن حضرت(ع(علیه السلام)) در خطبه هایی که از آن حضرت روایت شده، خود قوی ترین دلیل بر کمال فصاحت و بلاغت آن بانوی بزرگوار می باشد.

همان بانویی که امام سجاد(ع(علیه السلام)) در حق ایشان فرمودند:

«اَنْتِ بِحَمدِ اللّهِ عالِمَةٌ غَیرَ مُعَلَّمَة وَ فَهِمَةٌ غَیرَ مُفَهَّمَة»

ای عمّه! شما الحمد للّه بانوی دانشمندی هستید که تعلیم ندیده، و بانوی فهمیده ای هستی که بشری تو را تفهیم ننموده است»(3)

در مورد ویژگی های ممتاز حضرت زینب کتابهای متعددی نوشته شده است که می توان برای شناخت بیشتر شخصیت ایشان به آن ها مراجعه کرد. از جمله می توانید به کتاب «زینب(علیها السلام) پیامبر عاشورا» شرح تاریخ زندگانی حضرت زینب(علیها السلام) از ولادت تا وفات؛ اثرمرحوم استاد محمدی اشتهاردی(ره) مراجعه کنید

منابع：

1.معالی السبطین، ج۲،ص۱۰۹

2.زینب( علیها السلام ) من المهد الی اللحد،ص۴۰

3.بحار الأنوار،ج۴۵،ص ۱۶۴

فخر رسول و فاطمه «زِینِ اَب» است این

امشب علی ولیمه به خلق جهان دهد
امشب زمین فروغ به هفت آسمان دهد
امشب خدا تجلی خود را نشان دهد
با خط نور، بر همه خط امان دهد
میلاد شیر دخت علی، شیر داور است
سر تا قدم حقیقت زهرای اطهر است
باید دوباره خلقت پیغمبری چنین
آرد ز کعبه بنت اسد حیدری چنین
بخشد خدا به ختم رسل کوثری چنین
کز دامنش ظهور کند دختری چنین
فخر رسول و فاطمه «زِینِ اَب» است این
ام الکتاب صبر و رضا، زینب است این
یادآور صدای رسای علی است این
آیینه تمام نمای علی است این
گفتار وحی در سخنش آفریده‌اند
یا صورتی ز پنج تنش آفریده‌اند
این مریم مقدس طاهاست، زینب است
این یادگار ام ابیهاست، زینب است
در وصف او من آنچه بگویم شکست اوست
آثار بوسه‌های علی روی دست اوست
این است بانویی که پیام آوری کند
هنگام خطبه معجزه حیدری کند
یک عمر بر حسین و حسن مادری کند
با دست بسته بر اسرا رهبری کند
باران رحمت است که ریزد ز ابر او
دین زنده از قیام حسین است و صبر او
ای در تن مطهر تو جان پنج تن
ایمان تو حقیقت ایمان پنج تن
یادآور تکلم زهرا بیان توست
اعجاز ذوالفقار علی در زبان توست
حیدر ثنات گفته که این حیدر من است
کوثر دعات کرده که این کوثر من است
خون حسین گفته پیام آور من است
قرآن دهد شعار که احیاگر من است
صبر و رضا به مادری‌ات کرده افتخار
خون خدا به خواهری‌ات کرده افتخار
ایثار و صبر جمله ای از مکتب تو اند
آیات نور گوهر لعل لب تو اند
وقتی شدی به کوفه پیام آور حسین
لبخند فتح زد به سر نی سر حسین
تو یک تنه تمام سپاه ولایتی
حق است این که دختر شاه ولایتی
میثم هماره با تو مگر گرم گفتگوست
کز معجز تو بار مضامین به نخل اوست
غلامرضا سازگار