حضرت خدیجه علیهاالسلام
از بزرگترین بانوان اسلام به شمار می رود.او نخستین
زنی بود که به اسلام گروید و به پیامبری حضرت محمد صلی الله علیه و آله ایمان آورد، همانطور که
علی بن ابی طالب علیه السلام اولین مردی بود که اسلام آورد.
او همچنین اولین
بانویی بود که همراه امام علی علیه السلام با پیامبر صلی الله علیه و آله به نماز ایستاد و پیشانی بندگی بر خاک سایید.خدیجه کبری علیهاالسلام
از کتب آسمانی آگاهی داشت و از کسانی بود که انتظار بعثت و پیامبری خاتم الانبیاء صلی
الله علیه و آله را می کشید و همیشه از
ورقه بن نوفل و دیگر علما، جویای نشانه های نبوت
میشد.
اشعار فصیح و پر
معنای وی در شأن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله ، از علم و ادب و کمال و محبت او
به آن بزرگوار حکایت می کند.حضـرت خدیجه علیهاالسلام
به عنوان اولین بانوی مسلمان، نقش والایی در ترویج دین و فرهنگ اسلامی داشت و
بانوان بسیاری از وی به عنوان یک الگوی زن مـسلمان، درس آموختند.
این بانوی مکرمه
نه تنها از عمق جان به رسالت پیامبر صلی الله علیه و آله ایمان آورد، بلکه هم با انفاق اموال و دارایی
خود و هم با حمایت و همراهی، او را در برابر سختیها و
تکذیب مشرکان و بدخواهان یاری داد.
خدیجه کبری علیهاالسلام
تا زمانی که زنده بود، اجازه نداد آزار و شکنجه مشرکان بر رسول خدا صلی الله علیه
و آله سخت و دشوار شود. هنگامی که آن حضرت
با باری از مصیبت و اندوه به خانه می آمد، او را دلداری می داد و نگرانی را از
ذهن و خاطرمبارکش می زدود.
حضور همراه پیامبر
صلی الله علیه و آله در شعب ابیطالب
یکی از ماجراهای
بسیار جانسوزی که در سال ششم یا هفتم تا دهم بعثت، یعنی در طول حدود سه سال و به
قولی چهار سال رخ داد، محاصره شدید اقتصادی پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و چهل نفر از یاران و مدافعان آن حضرت صلی الله
علیه و آله از سوی مشرکان، در دره ای به
نام شعب ابیطالب در میان دو کوه ابوقبیس و
خندمه در مکه مکرمه بود. آنها در این مدت جز در چهار ماه حرام
سال، در آن دره سوزان محصور بودند، گرمای داغ تابستان در آن بیابان خشک بی آب و
علف و بدون هیچ گونه وسایل و امکانات، و گرسنگی شدید و تشنگی طاقت فرسا را تحمل
کردند.حضرت خدیجه علیهاالسلام بانویی که
۶۳ تا ۶۵ سال از عمر شریفش گذشته بود هم در کنار همسر گرامیش رسول خدا صلی الله
علیه و آله در این محاصره قرار گرفت و از
او حمایت کرد.
گرمای سوزان و
گرسنگی و تشنگی، و فشارهای محاصره به قدری بود که صدای گریه کودکان بنی هاشم، از
پشت کوه ابوقبیس تا کنار کعبه به گوش طواف کنندگان می رسید.
حضرت خدیجه علیهاالسلام
بیشتر اموال و دارایی خود را در این مدت صرف کرد و دو ماه پس از اینکه از محاصره
آزاد شد، بر اثر آن رنجهای بسیار سخت و طاقت فرسای دوران
محاصره، از دنیا رفت و در حقیقت به شهادت رسید.
انفاق اموال در
راه خدا و گسترش اسلام
اموال و دارایی
حضرت خدیجه علیهاالسلام به عنوان ابزاری مناسب، از همان ابتدا در خدمت اسلام و
پیشرفت آن قرار گرفت تا این که آخرین بخش این دارایی هم توسط امیرالمومنین امام
علی علیه السلام در جریان هجرت پیامبر صلی الله علیه و آله از مکه به مدینه صرف شد.
پیامبراکرم
صلی الله علیه و آله سه شبانه روز در غار
ثور ماند، امام علی علیه السلام هم شبانه خود را به غار رساند و آذوقه و لوازم سفر
آورد. در آن جا پیامبر صلی الله علیه و آلهبه امیرالمومنین علیه السلام فرمود: «امانتهای
زیادی نزد من است، به بالای ابطح (تپهای در مکه) برو و صبح و شب با صدای بلند
بگو؛ هر کسی نزد محمد امانت و یا ودیعهای دارد بیاید و تحویل بگیرد ... از آخرین
باقیمانده اموال خدیجه، برای خود و فاطمه و هر کس از بنی هاشم که
قصد همراهی با شما را دارد، شتر و زاد و توشه بخر و بعد از رد امانتها، دیگر درنگ نکن.»
و
از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل
شده است که فرمود: «هیچ مال و ثروتی برای من سودمندتر از اموال خدیجه نبود.»
وفات ام المومنین
و همسر شایسته پیامبر خدا صلی الله علیه و آله
حضرت خدیجه کبری علیهاالسلام
حدود ۲۵ سال در خانه پیامبر اسلام و به عنوان همسر ایشان زندگی کرد و دوران پر
فراز و نشیبی را با آن حضرت پشت سر گذاشت تا اینکه سرانجام در سال دهم بعثت و سه
سال قبل از هجرت، در سن ۶۵ سالگی (و همان طور که گفته شد بر اثر رنج های دوران
محاصره در شعب ابیطالب) بیمار شد و به فاصله کوتاهی
بعد از وفات ابوطالب علیه السلام عمو و سرپرست پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از دنیا رفت. به همین دلیل آن سال را عامُ
الحُزْن به معنای سال غم و اندوه نامیدند و البته این نامگذاری به پیامبر صلی
الله علیه و آله نسبت داده شده است. در
همین سال بود که محاصره مسلمانان در شعب ابیطالب
پایان یافت.
چون
بیماری خدیجه علیهاالسلام شدت یافت، عرض کرد: یا رسول الله! چند وصیت دارم. من در
حق تو کوتاهی کردم، مرا عفو کن. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هرگز از تو تقصیری ندیدم و نهایت تلاش
خود را به کار بردی. در خانه ام بسیار خسته شدی و اموالت را در راه خدا مصرف کردی.
عرض
کرد: یا رسول الله! وصیت دوم من این است که مواظب این دختر باشید، و به فاطمه زهرا
علیهاالسلام اشاره کرد. چون او بعد از من یتیم و غریب خواهد شد. پس مبادا کسی از
زنان قریش به او آزار برساند. مبادا کسی به صورتش سیلی بزند. مبادا کسی بر او
فریاد بکشد. مبادا کسی با او برخورد غیر ملایم و زنندهای داشته باشد.
اما
وصیت سوم را شرم میکنم برایت بگویم. آن را به فاطمه علیهاالسلام عرض میکنم تا او
برایت بازگو کند. سپس فاطمه علیهاالسلام را فراخواند و به وی فرمود: نور چشمم! به
پدرت رسول الله بگو، مادرم میگوید: من از قبر در هراسم. از تو میخواهم مرا در لباسی
که هنگام نزول وحی به تن داشتی، کفن کنی. پس فاطمه زهرا علیهاالسلام از اتاق بیرون
آمد و مطلب را به پیامبر صلی الله علیه و آله عرض کرد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آن پیراهن را برای خدیجه علیهاالسلام فرستاد و
او بسیار خوشحال شد.
بعد
از وفات حضرت خدیجه علیهاالسلام، پیامبراکرم صلی الله علیه و آله غسل و کفن وی را بر عهده گرفت. ناگهان جبرئیل در
حالی که کفنی از بهشت همراه داشت، نازل شد و گفت: یا رسول الله! خداوند به تو سلام
میرساند و میفرماید: او اموالش را در راه ما صرف کرد و ما سزاوارتریم که کفنش را
بر عهده بگیریم. پس پیامبر خدا صلی الله علیه و آله خدیجه را غسل داد، حنوط کرد و با همان پارچهای
که جبرئیل از طرف خداوند عزوجل برای او آورده بود، کفن کرد. آن گاه شخصاً درون قبر
رفت و پیکر پاک خدیجه علیهاالسلام را در خاک نهاد و سنگ لحد را در جای خویش استوار
ساخت. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در
این هنگام برای همسرش خدیجه علیهاالسلام اشک میریخت، دعا میکرد و آمرزش میطلبید.
پیکر
مطهر و نورانی حضرت خدیجه کبری علیهاالسلام در قبرستان مَعلاة (ابوطالب یا حَجون)
شهر مکه به خاک سپرده شد.
قبرستان
مَعلاة قدیمیترین قبرستان شهر مکه است که به قبرستان حَجون (یا حُجون) و نزد
ایرانیان به قبرستان ابوطالب نیز مشهور است. مقبره بنیهاشم نیز گفته میشود.
عبدالمطلب علیه السلام، ابوطالب علیه السلام، یاسر و سمیه اولین شهدای اسلام هم در
این قبرستان دفن شدهاند.
فضایل حضرت خدیجه
کبری علیهاالسلام
از فضایل حضرت
خدیجه علیهاالسلام به عنوان همسر گرامی رسول خدا صلی الله علیه و آله و ام المؤمنین، مقامی است در بهشت که از سوی
خداوند به ایشان وعده داده شده است.پیامبراکرم صلی الله علیه و آله نیز بارها این مسأله را به خدیجه علیهاالسلام
بشارت می داد و می فرمود: «در بهشت، خانه ای داری که در آن رنج و سختی نمی بینی.»
امام
جعفر صادق علیه السلام نیز می فرماید: «هنگامی که خدیجه علیهاالسلام وفات یافت،
فاطمه خردسال بی تابی می کرد و گرد پدرش می گشت و سراغ مادر را از او می گرفت.پیامبر صلی الله علیه و آله از این حالت دختر کوچکش بیشتر محزون می شد و
دنبال راهی بود تا او را آرام کند. فاطمه علیهاالسلام همچنان بی تابی می کرد تا
اینکه جبرئیل بر پیامبر صلی الله علیه و آله نازل شد و فرمود: به فاطمه علیهاالسلام سلام
برسان و بگو مادرت در بهشت، در خانه ای کنار آسیه همسر فرعون و مریم دختر عمران
نشسته است. هنگامی که فاطمه علیهاالسلام این سخن را شنید، آرام گرفت و دیگر بی
تابی نکرد.»
طبق
حدیث مشهوری میان اهل شیعه و اهل سنت، پیامبر اسلام حضرت خاتم الانبیا صلی الله
علیه و آلهفرمود:
«از مردان گروه زیادی به کمال رسیدند ولی از میان زنان، فقط چهار زن که عبارتند از
آسیه دختر مزاحم (همسر فرعون)، مریم دختر عمران، خدیجه دختر خویلد و فاطمه دختر
محمد صلی الله علیه و آله » و نیز فرمود: «بهترین زنان بهشت، چهار زن هستند: مریم
دختر عمران، خدیجه دختر خویلد، فاطمه دختر محمد صلی الله علیه و آله و آسیه دختر مزاحم.»