مختصری پیرامون حضرت احمدبن موسی علیه السلام:

* احمدبن موسي (عليه السلام) کيست و چرا به ايشان شاه چراغ مي‌گويند؟

احمد بن موسي بن جعفر (ع)، از فرزندان امام موسي كاظم (ع) معروف به "سيد السادات" و "شاه چراغ" است.وي از شخصيتهاي عالي مقام و جليل القدر و پرهيزكار بود.(1)

در خصوص رابطه احمد با پدرش اين اندازه آورده ‏اند كه امام كاظم (ع) او را دوست مي داشتند و احترام فراواني برايش قائل بودند؛ به خاطر جايگاهي كه احمد نزد پدر داشت امام موسي بن جعفر(ع) ملكي از خود را بدو بخشيد و او را به بخشندگي و دليري ستود.(2)

بنا به نقل شيخ مفيد(ره)، احمد بن موسي(ع) مردي فاضل و با ورع و محدث و كريم النفس و جليل القدر بوده و پس از علي بن موسي الرضا عليه السلام ارجمندترين جايگاه را نزد پدر داشت. (3)

بعد از شهادت امام موسي بن جعفر(ع)عده اي پيش احمد آمده اعلام كردند حاضرند با وي بعنوان امام بيعت كنند؛ در اين حال فرمود: اي مردم، همانطوري كه شما در بيعت من هستيد من نيز در بيعت برادرم علي الرضا (ع) هستم، پس بدانيد كه اوست امام و خليفه و حجت بعد از پدرم و اوست ولي خدا و حجتش از ناحيه خدا و رسولش، بر من و بر همه شما اطاعتش واجب است و هر چه ما را فرمان دهد بايد پذيرا باشيم و اطاعت نمائيم".[4] اين امر بيانگر نهايت ولايت پذيري آن بزرگوار است.

آمدن شاهچراغ به ايران

درباره آمدن احمد بن موسي به ايران بايد گفت كه بنا به نقل برخي منابع، احمد پيش از در گذشت امام رضا (ع) و مقارن با ولايت عهدي آن حضرت همراه جماعتي از اقوام و ياران و برخي از برادران قصد ايران كرده تا به برادرش ملحق شود. براساس اين گزارش حركت او به طرف فارس بود. همچنين در اين گزارش ها به درگيري كاروان احمد بن موسي با نيروهاي مامون عباسي نيز به صورت‏هاي گوناگون اشاره شده است. برخي آورده‏ اند كه عامل مأمون بنام قتلغ خان در نزديكي شيراز با او جنگيد. هنگامي كه ياران احمد شنيدند امام رضا (ع) شهيد شده است، متفرق شدند و به سوي شيراز رفتند. طوري كه سپاه قتلغ خان در هشت فرسخي شيراز و نقطه اي به نام (خان زينان) با احمد بن موسي (ع) و همراهانش مواجه گرديد و جنگ سختي روي داد. در گرما گرم نبرد، يكي از نظاميان قتلغ خان فرياد بر آورد،(اگر شما به قصد ديدار حضرت رضا (ع) به اين سفر و اين سرزمين آمده ايد، او ديگر در ميان ما نيست، او در گذشته است).پس از انتشار خبر شهادت امام رضا(ع)غالب همراهان احمدبن موسي(ع) پراكنده شدند و تنها تعدادي از برادران و اقوام نزديكش از او جدا نشده وتا آخر مقاومت كردند.(5)

البته برخي از مورّخان در خصوص شهادت و يا وفات و محل دفن احمد بن موسي اختلاف دارند. اين اختلاف مبتني بر آن است كه برخي معتقدند وي به اسفراين رفته و در آن جا به شهادت رسيده و يا در شيراز وفات يافته و يا به شهادت رسيده است. برخي عقيده دارند وي در اسفراين به شهادت رسيد و در همان جا دفن شد و زيارتگاه او همان جا است. بر اين اساس قبر احمد در اسفراين و يا مكان‏هاي ديگر بوده و آرامگاه شيراز مربوط به احمد بن موسي نيست.(6)

حقيقت امر آن است كه به طور قاطع نمي توان گفت قبر وي در كجاست، ولي شواهد و قرائن ديدگاه آناني را كه قائل هستند شيراز محل دفن احمد مي باشد، تأييد مي كند و مشهور همين است. محسن امين بعد از بيان عقيده آناني كه محل دفن احمد بن موسي را در اسفراين و يا مكان ديگر مي دانند، مي نويسد: اين عقيده بعيد و مخالف با عقيده مشهور است كه محل شهادت و قبر او شيراز مي باشد.(7)

✅منابع براي مطالعه بيشتر

1.معارف و معاريف، ج 1.

2.ريحانه الادب، مدرس تبريزي.

3.هزار مزار شيراز.

4.قيام سادات علوي،علي اكبر تشيد.

پي نوشت ها:

[1].محسن امين، اعيان الشيعه، بيروت، دار التعارف، 1406ه ج 3، ص 191.

[2].دايرة المعارف بزرگ اسلامي، ج 7، ص 9.

[3].شيخ مفيد، الارشاد، قم ، موسسه آل البيت، 1413ه، ج2، ص244.

[4].مجلسي، بحار الانوار، بيروت، موسسه الوفاء، 1403ه، ج48 ص 308.

[5].عاملي جعفر مرتضي، حياه الامام رضا، دارالتبليغ،1398ه،ص 427.

[6].محسن امين، پيشين، ج 3، ص 192؛ دايرة المعارف بزرگ اسلامي، پيشين، ج 7، ص 11.

[7]. همان.