پیوندها
وبلاگ
پرسش و پاسخ
حرم دختران رسول خدا صلى الله عليه و آله
يكى ديگر از حرمهاى تخريب شده، حرم و گنبد و بارگاهى است منتسب به دختران رسول خدا صلى الله عليه و آله يعنى زينب، رقيه، و امّ كلثوم.
آنچه از منابع اصلى به دست مىآيد اين است كه قبر همه دختران سه گانه رسول خدا صلى الله عليه و آله بجز حضرت زهرا عليها السلام در بقيع واقع شده است؛ زيرا گذشته از اين كه پس از رسميت يافتن بقيع بعنوان «مدفن عمومى مدينه» به وسيله رسول خدا صلى الله عليه و آله همه اقوام و
______________________________
(1). معجمالبلدان مىگويد: سَرِف (بفتح اول و كسر ثانى) محلى است كه به فاصله شش ميل و بنا به قولى بفاصله دوازده يا نوزده ميل از مكه واقع شده است كه ميمونه همسر پيامبر صلى الله عليه و آله در اين محل از دنيا رفته و در آنجا به خاك سپرده شده است. صاحب مرآت حرمين مىگويد: قبر بانو ميمونه در سرف داراى قبهاى است.
(2). فصول من تاريخ المدينه، ص 168
تاريخ حرم ائمه بقيع عليهم السلام، ص: 236
عشيره آن حضرت كه در حال حيات او، از دنيا رفتند، در بقيع دفن شدند. روايات و نصوص تاريخى نيز مبيّن اين حقيقت، بخصوص در مورد اين بانوان مىباشد.بيهقى نقل مىكند كه يكى از دختران رسول خدا از دنيا رفت، آن حضرت فرمود:
«الحقي بفرطنا عثمان بن مظعون».[1]
ابن شبه مشابه همين حديث را در مورد رقيه دختر آن حضرت نقل مىكند كه «لمّا ماتت رقيّة بنت رسولاللَّه صلى الله عليه و آله قال رسولاللَّه صلى الله عليه و آله الحقي بسلفنا الخير، عثمانبن مظعون».[2]
و از گفتار نويسندگان در قرنهاى اخير، معلوم مىشود: «علاوه بر اين كه اين سه تن از دختران پيامبر صلى الله عليه و آله در كنار بقيع دفن شدهاند، همه آنان هم در يك محل و در زير يك سقف و در داخل گنبد و بارگاهى قرار داشتهاند و قبر هر سه تن در داخل يك ضريح واقع شده بود.»
سيد اسماعيل مرندى كه در آخر سال 1255 ه. حرمين را زيارت كرده است، در مورد گنبد و بارگاههاى موجود در آن تاريخ مىگويد:
«و ديگر قبه بنات حضرت رسول خدا صلى الله عليه و آله است كه همه در يك ضريحند؛ بقول اهل سنت، رقيه، ام كلثوم و زينب، دختران رسول است.[3]
فرهاد ميرزا مىنويسد:
«خلاصه، در برگشتن، بنات رسول اللَّه صلى الله عليه و آله رقيه، ام كلثوم و زينب را زيارت كردم كه در يك بُقعه است.»[4]
ابراهيم رفعت پاشا از وضع موجود بقيع در زمان خويش و قبل از تخريب آثار آن، عكسى را از بقيع ارائه مىدهد كه تعدادى از قبهها در اين عكس مشاهده مىشود و آنها را بدين ترتيب معرفى مىكند:
______________________________
(1). سنن بيهقى ج 4، ص 76
(2). ابن شبه، تاريخ المدينه، ج 1، ص 102
(3). توصيف المدينه به نقل فصلنامه «ميقات حج»، ش 5، ص 118
(4). سفرنامه فرهاد ميرزا، ص 156
تاريخ حرم ائمه بقيع عليهم السلام، ص: 237
«گنبدى كه در سمت راست بيننده واقع شده، گنبد حرم ابراهيم، دومى قبه عقيل، قبه سوّم متعلق به همسران پيامبر و چهارمين قبّه متعلق به دختران آن حضرت؛ رقيه، ام كلثوم، و زينب مىباشد.»[5]على حافظ كه از نويسندگان متأخر است، محلّ اين حرم و قبور دختران پيامبر صلى الله عليه و آله را چنين معرفى مىكند:
«به فاصله ده متر و در سمت غرب، قبور همسران پيامبر و در كنار راه باريكه سيمانى قبور دختران پيامبر را مشاهده مىكنيد و آنها عبارتند از ام كلثوم، رقيه و زينب.»[6]
تاريخ بناى اين حرم
از آنچه ملاحظه فرموديد، بطور اجمال به دست آمد كه اين سه تن دختران پيامبر صلى الله عليه و آله در بقيع و در يك محل و در كنار هم دفن گرديده و هر سه داراى يك قبه و يك ضريح بودهاند. و اما اين كه اين قبه در چه تاريخى بنا شده و بانى ساختمان اين حرم و ضريح كيست؟ در اين زمينه تا حال مطلبى بدست نيامده و در منابعى كه در اختيار ماست، سخنى در اين مورد گفته نشده است و بعيد نيست همانند مطالب تاريخى فراوان در طول قرون متمادى، بدون اهميت تلقى گرديده و در بوته ابهام و فراموشى قرار گرفته باشد.
[1]( 1). سنن بيهقى ج 4، ص 76
[2]( 2). ابن شبه، تاريخ المدينه، ج 1، ص 102
[3]( 3). توصيف المدينه به نقل فصلنامه« ميقات حج»، ش 5، ص 118
[4]( 4). سفرنامه فرهاد ميرزا، ص 156
[5]( 1). مرآة الحرمين، ج 1، ص 426
[6]( 2). فصول من تاريخ المدينه، ص 168
