نصب شبكه در اطراف مرقد شريف و حجره فاطمه عليها السلام‏

وضع مرقد شريف و بيت فاطمه، قطع نظر از تغييرات جزئى، تقريباً به مدت شش قرن به همان شكلى بود كه توضيح داده شد و زائران قبر رسول خدا صلى الله عليه و آله مى‏توانستند قبر شريف‏آن حضرت را در فاصله يك متر و نيم و از پشت ديوار زيارت كنند و در اطراف مرقد شريف و در محل بيت فاطمه عليه السلام و ساير بيوت نماز بخوانند و گفتار ائمه هدى عليهم السلام‏^[1] و محدثان و مورّخان در مقاطع مختلف، بيانگر اين حالت و ناظر به اين تحول و دگرگونى و تخريب بيت فاطمه و ضميمه شدن آن به مسجد است كه به دستور وليد انجام گرفته است. ولى در سال 668 به دستور پادشاه مصر، ملك ظاهر ببرس بندقدارى‏^[2] در ميان ستونهايى كه در چهار طرف مرقد مطهر قرار داشت، شبكه چوبينى به ارتفاع تقريباً دو متر نصب و اين قسمت مجدداً از مسجد جدا گرديد كه علاوه از مرقد مطهر بيت عايشه و بيت فاطمه عليه السلام نيز در داخل اين شبكه قرار گرفتند. اين شبكه داراى سه در بود؛ يك در در سمت قبله و در دوم در طرف شرق و در سوم در سمت غرب و داخل مسجد قرار داشت.

مورّخين مى‏گويند در اندازه‏گيرى محل نصب اين شبكه، ملك ظاهر كه در سال 667 در موسم حج به مدينه وارد شده بود، مباشرت مستقيم داشته و در سال 668 آماده و نصب گرديد.

پس از نصب اين شبكه، فاصله زائران با قبر رسول خدا بيشتر و مسلمانان از نماز خواندن در قسمتى از فضا كه به مسجد ضميمه شده بود، ممنوع شدند و اين موضوع به عنوان انتقاد از اقدام ملك ظاهر و بصورت عملى غير مشروع و مانع از اقامه نماز در بخشى از مسجد از سوى بعضى از علماى وقت، مطرح گرديد و پاسخ طرفداران ملك ظاهر اين بود كه: «او با نصب اين شبكه، قداست حجره شريفه را بيش از پيش حفظ و احترام محوطه روضه مطهر را كه در شرع انور وارد شده است، با ممنوع كردن عبور و مرور در آن، براى هميشه ابقاء نموده است.»^[3]گرچه از قرن هفتم تا امروز در اين شبكه، از لحاظ ارتفاع و تبديل آن به شبكه فلزى و دگرگونيهاى مختلف ديگر، تغييراتى به وجود آمده است، اما محدوده‏اى كه براى اين شبكه در زمان ملك ظاهر ترسيم شده بود، هنوز هم به حال خود باقى است و تغييرى در آن رخ نداده است و محل بيت فاطمه عليها السلام كه در سمت شمالى مرقد رسول خدا، در داخل شبكه قرار گرفته بود، فعلًا نيز در داخل شبكه و در همان محدوده قرار دارد.

[1] ( 1). همانگونه كه در صفحات قبل و روايات بزنطى از امام على بن موسى الرضا عليه السلام نقل گرديد« دُفنت في‏بيتها فلمّا زادت بنو اميّة في المسجد صارت في المسجد».

[2] ( 2). وى از سلاطين مقتدر مصر و از كسانى بود كه به مسائل اساسى مذهبى توجه بيشترى داشت، از همين رو توانست درسال 665 با يك برنامه وسيع، همه عقايد و مذاهب فقهى اهل سنت را به چهار مذهب معروف منحصر نمايد. نك: خطط مقريزى، ج 2، ص 344

[3] ( 3). جريان نصب شبكه به وسيله ملك ظاهر در وفاء الوفا، ج 2، ص 604 و فصول من تاريخ المدينه، ص 126 آمده است.