مرحله نخست از تاريخ حرم ائمّه بقيع عليهم السلام
«بقيع الغرقد»
مقدس ترين و با فضيلت ترين امكنه و بقاع پس از مدفن رسول خدا صلى الله عليه و آله در مدينه منوّره است.
بقيع اوّلين مدفن و مزارى است كه به دستور رسول اكرم صلى الله عليه و آله و به وسيله مسلمانان صدر اسلام به وجود آمده است.
بقيع جايگاه حرم مطهّر چهار امام معصوم از ائمه هدى و مدفن همسران و فرزندان و اقوام و عشيره پيامبر اسلام و جمع كثيرى از صحابه[1] و ياران آن حضرت و تعداد بىشمارى از شهدا و علما و تاريخسازان در طول تاريخ است و لذا از ديدگاه معنوى داراى جايگاهى والا و از نظر تاريخى از ارزش فوق العاده بر خوردار است.
معناى لغوى بقيع
اين مدفن مقدّس و تاريخى در اصل «بقيع الغرقد» و «بقيع» ناميده مىشد و در قرنهاى اخير گاهى «جنّة البقيع» نيز گفته مىشود.
ابن اثير مىگويد: «البقيع المكان المتّسع من الأرض ولا يسمّى بقيعاً إلّاوفيه شجر أو أصولها»؛ در لغت بقيع به محلّ وسيعى كه داراى درخت و يا ريشه درخت باشد گفته مىشود او مىافزايد: چون بقيع قبلًا داراى درخت «غرقد» و ريشههاى آن بود پس از قطعاين اشجار نيز با همان اسم معروف گرديد.[2] ياقوت حموى هم مشابه همين معنى را آورده سپس مىگويد: و «غرقد» درختى است وحشى و خاردار و داراى ميوه مخصوص.[3]
[1] ( 1). سمهودى از امام مالك نقل مىكند كه تعداد ده هزار نفر از صحابه رسول خدا صلى الله عليه و آله در مدينه از دنيا رفتهاندو طبيعى است كه همه يا اكثر آنان در بقيع به خاك سپرده شدهاند.
[2] ( 1). نهايه؛ واژه بقيع.
[3] ( 2). معجم البلدان، واژه بقيع.