انگيزه تخريب حرمها
* كج فهمى دينى
برنامه بزرگداشت از بزرگان و پيشوايان دين از سوى مسلمانان مانند پيروان ساير مذاهب همچنان در طول تاريخ سارى وجارى بود و كوچكترين مخالفتى با اين امر مشاهده نمىشد، تا اين كه در آستانه قرن هشتم، در شام، شخصى به نام ابن تيميه پيدا شد و تجليل و احترام از انبيا و مدفن آنها را، نه تنها غير مشروع و حرام بلكه مرتكبين آنها را مشرك و مرتد خواند! كه در صورت عدم توبه بايد به قتل برسند. وى همچنين بر وجوب تخريب اين آثار و ابنيه فتوا صادر كرد.
اين عقيده در آن زمان گرچه پيروان اندك يافت اما پس از مدت كوتاهى متروك و به فراموشى سپرده شد، تا اينكه در قرن يازدهم و پس از مدت چهار قرن، با پيدايش وهابىگرى در نجدِ حجاز، بار ديگر مطرح و به مرحله اجرا گذاشته شد و در نتيجه همين باور واعتقاد بودكه با تسلّط وهابيان به مكه و مدينه در سال 1344 ه. ق. تمامِ حرم ها در اين دو شهر و ديگر شهرهاى حجاز- كه متعلّق به اقوام و عشيره رسول خدا و صحابه آن حضرت و ساير شخصيتهاى مذهبى بود و همچنين مساجد موجود در كنار اين اماكن منهدم گرديد و امروز ديگر اثرى از اين بناها باقى نيست. [1]اكنون اين پرسش مطرح مىشود كه: «انگيزه و عامل اين بينش چيست؟» و چگونه است كه افرادى خود را مسلمان مىنامند ولى به خود اجازه مىدهند نسبت به بزرگان دين اهانت كنند و ابنيه و آثار متعلّق به آنان را منهدم نمايند.
پاسخ اين سؤال اين است كه: يكى از آفات بزرگ و خطرناك در هر مذهب و آيينى، كجفهمىها و تندروىها و برداشتهاى غلط و انحرافى و به اصطلاح قرائتهاى خود ساخته از آن آيين است كه از ميان پيروان همان مذاهب به وجود مىآيد و موجب تضعيف و تفرقه در آن آيين مىشود. بديهى است پرداختن به موارد آن، در اديان گذشته، خارج از موضوع بحث ما است.
ولى با تأسف بايد گفت كه در ميان پيروان دين مقدّس اسلام نيز كسانى بودهاند كه از اين كج فهمى و انحراف فكرى مصون نمانده و موجب پيدايش اختلافات و كينهورزىها و گاهى خونريزىها در ميان پيروان قرآن شدهاند.
از مصاديق و نمونههاى بارز چنين انحراف فكرى وبرداشتهاى ناروا، گروه خوارج هستند كه در حال حيات رسول خدا صلى الله عليه و آله و در ميان جامعه آن روز به وجود آمدند و در زمان امير مؤمنان عليه السلام گسترش يافته، به صورت يك گروه معارضِ حكومتِ آن حضرت، ظاهر شدند و سرانجام آن بزرگوار به دست يكى از عوامل همين گروه به شهادت رسيد.
پس از آن حضرت و در طى ساليان متمادى، شاهد حضور و فعاليت همان گروه در نقاط مختلف جهان اسلام بوده و هستيم كه مايه درد سر براى اسلام گرديده و عدهاى از مسلمانان به دست آنان كشته شدهاند.
[1] (1)- در باره احاديث، به كتاب «شفاء السقام» از سُبكى (متوفاى 756) و «وفاء الوفا» ى سمهودى (متوفاى 911) ج 4، كه هر دو از علماى بزرگ اهل سنت مىباشند، مراجعه شود.