پیوندها
وبلاگ
پرسش و پاسخ
توصيف حرم مطهر امام حسين
درهاى صحن مطهر:
صحن شريف درهاى متعددى دارد كه هركدام به يكى از محلات شهركربلا منتهى مىشود. تعداد درها قبلًا هفت در بود و عبارت بودند از: باب القبله، باب الزينبيه، باب السلطانيه، باب السدره، باب الصحن الصغير و باب الصافى و باب قاضى الحاجات، اما بعدها بر اثر توسعه صحن شريف دو در باب الصغير و باب الصافى درهم ادغام شدند و يك درب به نام باب الشهداء جايگزين آنها شد، همچنين چهار در ديگر اضافه شد كه عبارت بودند از: باب الرجاء، باب الكرامه، باب السلام و باب الرأس الشريف و درحال حاضر تعداد درهاى صحن ده در مىباشد و علت ساختن درب هاى اخير ازدحام بيش از حد حرم مطهر در مراسم مختلف بود. همه درب ها از چوب مرغوب و اعلا ساخته شدهاند، در اينجا به بررسى مختصرى درباره درهاى حرم مطهر مىپردازيم:
1. باب القبله:
قديمىترين در حرم مطهر است كه بعنوان درب اصلى به شمار مىرود و در وسط جهت جنوبى صحن شريف قرار دارد و بعلت واقع شدن آن در سمت قبله بدين نام خوانده مىشود. اين در از چوب مرغوب ساج و چوب نارنج و به ارتفاع 6 متر ساخته شده است، عرض آن 4 متر است و برروى در اين آيه كريمهنقش بسته است بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ إِنَّما يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً صدق الله العلى العظيم و در سمت چپ در نيز نام هديه كننده در (خالق زادگان) نقش بسته و در پايين اين عبارت نوشته شده است: (اين در در دوره كليدارى سيد عبدالصالح در روز پنجشنبه هشتم شعبان 1385 ه ق (1965 م) ساخته شده است) بر بالاى اين در ساعت بزرگى نصب است كه پايين آن نوشته شده:
السلامُ عَلَيكَ يا أبا عَبدِالله
2. باب الرجاء:
اين درب بين باب القبله و باب قاضى الحاجات قرار دارد و در بيرون صحن كتيبهاى بالاى آن قرار دارد كه روى آن آيه كريمه زير نوشته شده است:
(بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ الرَّحْمَنُ عَلَّمَ الْقُرْآن خَلَقَ الْأِنْسَانَ عَلَّمَهُ الْبَيَانَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ بِحُسْبَانٍ وَ النَّجْمُ وَ الشَّجَرُ يَسْجُدَانِ صدق الله العلى العظيم) بالاى در كاشيكارى زيبايى است و دقيقاً بالاى درب كتبيه ديگرى با اين آيات نصب شده است: (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاهٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِى زُجَاجَهٍ الزُّجَاجَهُ كَأَ نَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّىٌّ يُوقَدُ مِنْ شَجَرَهٍ مُبَارَكَهٍ زَيتُونَهٍ صَدق الله العلى العظيم) 1396 ه ق. ارتفاع اين در 5 متر و عرض آن 3/ 5 متر است.
3. باب قاضى الحاجات:
اين در مقابل (سوق العرب) قرار دارد و وجه تسميه آن به امام زمان (ع) است. ارتفاع در 5 متر و عرض آن 3/ 5 متر است. تاريخ بناى ايندرب به سال 1286 ه ق باز مىگردد كه اين تاريخ بر روى مدخل خارجى در نگاشته شده است و از بيرون در بالاترين جاى در اين آيه كريمه نقش بسته است: (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً صَدق الله العَلى العَظيم) به خط داعى الحق، اما بر سر در چوبى اين آيه كريمه نوشته شده است: (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنا وَنِسَاءَكُمْ وَ أَنفُسَنَا وَ أَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَهَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذبِينَ صَدق الله العَلى العَظيم) به خط داعى الحق. ارتفاع در چوبى چهار متر و عرض آن سه متر است.
4. باب الشهداء:
اين در، وسط سمت شرقى حرم قرار دارد و از اينجا زوار بسوى حرم مطهر ابوالفضل (ع) مىروند و اين در به تبرك شهداى كربلا به نام باب الشهداء نامگذارى شده است و در بالاترين جاى آن از بيرون اين آيه نقش بسته است: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِى سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتاً بَلْ أَحْيَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ به خط داعى الحق، اما بر بالاى خود در اين آيه كريمه نقش بسته است: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَى نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبدِيلًا ارتفاع اين در 4 متر و عرض آن 3 متر است.
5. باب الكرامه:
در مذكور در منتهى اليه شمال شرقى صحن شريف و دركنار در باب الشهداء قرار دارد و علت اين تسميه كرامت امام حسين (ع) است در بالاترين نقطه در از بيرون اين آيه نوشته شده است: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَ بُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلائِكَهُ أَلَّا تَخَافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّهِ
راهنماى اماكن زيارتى و سياحتى در عراق، ص: 213
الَّتِى كُنْتُمْ تُوعَدُونَ به خط جواد عبد نصيف، اما در بالاى خود در اين آيه نقش بسته است: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِ يَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ به خط جواد عبد نصيف، ارتفاع اين در 4 متر و عرض آن 3 متر است.
6. باب السلام:
اين در، وسط سمت شمال صحن شريف قرار دارد و علت تسميه آن به باب السلام اينست كه مردم از اين سمت به حضرت سلام مىكردند و اين در به كوچهاى به همين نام منتهى مىگردد و در بالاترين نقطه در از بيرون اين آيه نوشته شده است: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ ق وَالْقُرْآنِ الْمَجِيدِ بَلْ عَجِبُوا أَنْ جَاءَهُمْ مُنْذِرٌ مِنْهُمْ فَقَالَ الْكَافِرُونَ هَذَا شَىْءٌ عَجِيب أَإِذَا مِتْنَا وَكُنَّا تُرَاباً ذَلِكَ رَجْعٌ بَعِيدٌ قَدْعَلِمْنَا مَا تَنقُصُ الْأَرْضُ مِنْهُمْ وَعِنْدَنا كِتَابٌ حَفِيظٌ[1] وبر بالاى خود در كتبيهاى به خط كوفى قرار دارد كه اين آيه برآن نقش بسته است: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ فِى بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَيُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ رِجَالٌ لا تُلْهِيهِمْ تِجَارَهٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلاهِ وَ إِيتَاءِ الزَّكَاهِ يَخَافُونَ يَوْماً تَتقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَ الْأَبْصَارُ[2] مورخ 1392 ه ق (1973 م) به خط جليل النقاش، ارتفاع اين در 4 متر و عرض آن 3 متر است.
7. باب السدره:
درب مذكور در منتهى اليه شمال غربى صحن شريف قرار دارد و علت تسميه آن درخت سدر كهنسالى است كه در قرن اول هجرى دركنار قبر مطهر امام حسين (ع) روييده بود و زوار با ديدن آن قبر امام حسين (ع) را در بين صحرا مىيافتند وبسوى آن مىشتافتند. بر بالاترين نقطه در از بيرون اين آيه شريفه نوشته شده است: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ وَسِيقَ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَى الْجَنَّهِ زُمَراً حَتَّى إِذَا جَاءُوهَا وَفُتِحَتْ أَبوَابُهَا وَقَالَ لَهُمْ خَزنَتُها سَلامٌ عَلَيْكُمْ طِبتُمْ فَادْخُلُوهَا خَالِدِين[3] مورخ 1392 ه ق به خط جليل النقاش، اما بالاى در چوبى كتيبه به خط كوفى وجود دارد كه روى آن اين آيه نوشته شده است: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ وَالتِّينِ وَالزَّيتُونِ وَطُورِ سِينِينَ وَهَذَا الْبَلَدِ الْأَمِينِ لَقَدْ خَلَقْنَا الْأِنْسَانَ فِى أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ ثُمَّ رَدَدْنَاهُ أَسْفَلَ سَافِلِينَ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ فَمَا يُكَذِّبُكَ بَعْدُ بِالدِّينِ به خط جليل النقاش 1392 ه ق. اين قبلًا در باب القبله نصب شده بود و اكنون در باب السدره قرار دارد. ارتفاعش 4 متر و عرض آن 3 متر است.
8. باب السلطانيه:
اين غرب صحن شريف قرار دارد و علت تسميه، ساخته شدن آن توسط يكى از پادشاهان عثمانى است. در بالاترين نقطه در از بيرون صحن اين آيه شريفه نوشته شده است: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ وَإِنَّهُ لَتَنزِيلُ رَبِّ الْعَالَمِين[4] و اما بر بالاى خود در و در سمت راست آن اين آيه نوشته شده است: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِين عَلَى قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنْذِرِينَ بِلِسَانٍ عَرَبِىٍّ مُبِينٍ[5] ودر سمت چپ آن اين آيه نوشته شده است: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ كَانُوا قَلِيلًا مِنَ اللَّيْلِ مَا يَهْجَعُونَ وَبِالْأَسْحَارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ وَفِى أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ[6] به خط داعى الحق، ارتفاع اين در 4 متر و عرض آن 3 متر است.
9. باب الرأس الشريف:
اين وسط سمت غربى صحن شريف قرار دارد و علت تسميه آن مقابل جايگاه سر مطهر امام حسين (ع) واقع شدن آن است. بر بالاترين نقطه در از بيرون صحن اين آيه نوشته شده است: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَى نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبديلًا لِيَجْزِىَ اللَّهُ الصَّادِقِينَ بِصِدْقِهِمْ وَيُعَذِّبَ الْمُنَافِقِينَ إِنْ شَاءَ أَوْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُوراً رَحِيماً[7] مورخ 1372 ه ق، و اما روى خود اين آيه كريمه نوشته شده است: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ إِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتحاً مُبِيناً لِيَغْفِرَ لَكَ اللَّهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنبِكَ وَمَا تَأَخَّرَ وَيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكَ ويَهدِيَكَ صِرَاطاً مُسْتَقِيماًويَنصُرَكَ اللَّهُ نَصْراً عَزِيزاً هُوَ الَّذِى أَنْزَلَ السَّكِينَهَ فِى قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ لِيَزْدَادُوا إِيمَاناً. اين در 4 متر ارتفاع و 3 متر عرض دارد و يك ساعت بزرگ بالاى آن نصب شده است.
10. باب الزينبيه:
در سمت جنوب غربى صحن قرار دارد و علت تسميه آن تبرك به نام حضرت زينب (س) است و مقام معروف به زينب (س) در همان نزديكى قرار دارد و بر بالاترين نقطه آن از بيرون صحن اين آيه نوشته شده است: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ وَقُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِى مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِى مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَلْ لِى مِنْ لَدُنْكَ سُلْطَاناً نَصِيراً[8] به خط صلاح شيرزاد، اما بالاى در اين آيه كريمه نوشته شده است: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ فِى بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَيُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَال رِجَالٌ لا تُلْهِيهِمْ تِجَارَهٌ وَلا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللهَ[9] ارتفاع در 4 متر وعرضآن 3 متراست.
[1] ( 1) سوره ق/ 14
[2] ( 2) سوره نور/ 736
[3] ( 1) سوره زمر/ 37
[4] ( 2) سوره شعراء/ 192
[5] ( 1) سوره شعراء/ 4193
[6] ( 2) سوره ذاريات/ 191817
[7] ( 3) سوره احزاب/ 2423
[8] ( 1) سوره اسراء/ 80
[9] ( 2) سوره نور/ 3736
