وادى السلام:

نام گورستان عمومى و معروف شهر نجف است و يكى از كهن‏ترين گورستان‏هاى جهان به شمارمى‏رود. اين گورستان تنها متعلق به اهالى نجف نبوده بلكه مدفن بسيارى از شيعيان جهان و از كشورهاى مختلف نظير: هندوستان، ايران، پاكستان، كويت، جبل عامل لبنان و غيره مى‏باشد. در اين گورستان پادشاهان، وزرا، امراوشاهزادگان، علما و دانشمندان وعامه مردم به خاك سپرده شده‏اند. برخى از قبرها منهدم شده و برخى رو به ويرانى است در اين ميان تعدادى از قبرها نيز تازه احداث شده است. قبرها بزرگ وكوچك بوده، برخى داراى دكه‏هاى بلند و برخى داراى دكه‏هاى كم ارتفاع، برخى قبرها ديوار كشى شده است و برخى ديگر داراى اتاقى است كه قارى قرآن در آن مى‏نشيند و روزها پى‏درپى براى مرده قرآن مى‏خواند و دستمزد خود را از بستگان مرده دريافت مى‏كند. برخى از قبرها نيز داراى باغچه هستند. بر روى برخى از قبرها نيز گنبدهايى ديده مى‏شود كه رنگ و نوع آن بسته به اهميت متوفى با يكديگر تفاوت دارد. بر روى هر قبرى سنگ قبرى وجود دارد كه بر روى آن نام متوفى و تاريخ درگذشت او نقش بسته است و نوع اين سنگ قبرها بسيار متفاوت است و معمولًا بر روى برخى از آنها ابيات شعرى به زبان عربى فصيح و عاميانه نقش بسته است.

از جمله مراقد موجود در قبرستان وادى السلام مرقد پيامبران خدا (هود و صالح) است كه در سمت غربى وادى السلام و در پشت باروى قديمى شهر نجف و شمال شرقى حرم مطهر حضرت على (ع) قرار دارد. اين دو پيامبر در يك حرم مدفونند و بر روى اين حرم گنبدى متوسط بنا شده است. قبلًا بر روى اين مرقد صخره سرخ قديمى وكهنى قرار داشت كه طول آن به اندازه يك ذرع و چند انگشت و عرض آن به اندازه يك وجب بود و بر روى آن با خط كوفى مطالبى نوشته شده بود كه نشان مى‏داد، اين محل قبر حضرت هود و صالح است. اولين كسى كه بر روى اين قبرها صندوقى چوبين گذاشت عالم جليل القدر سيد محمد مهدى بحر العلوم بود و پس از آن بانويى به نام (ملاحفيره) همسر ملايوسف نقيب وخزانه دار حرم‏مطهر حضرت على (ع)، متوفى سال 1270 ه ق كه نذر كرده بود در صورت بچه دار شدن، گنبدى بر بالاى قبر آنها بسازد گنبد آجرى كوچكى بر روى قبر آنان ساخت.

در سال 1333 ه ق كه انگليسى‏ها شهر نجف را به مدت چهل روز محاصره كرده بودند، بسيارى از اماكن مقدسه و از جمله آنها مرقد هود و صالح را ويران كردند^[1] و پس از برطرف شدن حصار، اهالى متوجه شدند كه انگليسى‏ها نه تنها گنبد و مرقد مطهر آنان را ويران كرده‏اند بلكه سنگ نوشته كوفى را نيز به سرقت برده‏اند.

[1] ( 1) اين مرقد بعدها در سال 1337 توسط يكى از نيكوكاران ايرانى تجديد بنا و مرمت شده است( ويراستار)