اقوام ساكن در عراق
: كشور عراق اقوام و نژادهاى مختلفى دارد، اكثريت ساكنان عراق را اعراب تشكيل مىدهند كه اينان خود را از نوادههاى اقوام سامى دوران باستان مىدانند اما حقيقت امر اين است كه هرچند قبل از ظهور اسلام تمدنهاى عربى منذريان و غسانيان در اين منطقه ساكن بودهاند، اما پس از فتح اسلامى، بسيارى از قبايل شبه جزيره عربستان و برخى از قبايل يمن به اين منطقه كوچ كردند و در كنار سواحل پر آب رودخانههاى دجله و فرات سكنى گزيدند.
كردها از اقوام بسيار مهم عراق هستند كه از جهت تعداد در رتبه دوم قرار دارند، كردها از نژاد آريايى بوده و زبان آنان كردى است اكثريت كردهاى عراق سنى مذهب بوده و در استان هاى شمالى عراق سكونت دارند و در دوران حكومت بعث ظلم و ستم فراوانى بر آنان رفت. قبايلى از كردها نيز شيعه هستند كه اين قبايل به كردهاى فيلى معروف اند.
سومين نژاد مهم عراق تركمانها هستند كه اصل وريشه آنها به سرزمين تركمنستان باز مىگردد و در دورههاى مختلف تاريخى در زمان أموىها و عباسىها و سپس مغولها و تاتارها به اين سرزمين مهاجرت كردند و درآن مستقر شدند تعداد آنان بين يك و نيم تا دو ميليون نفر تخمين زده مىشود و از شهر تلعفر در شمال عراق تا شهر مندلى در جنوب اين كشور پراكنده شدهاند و مركز آنان شهر كركوك به شمار مىرود. زبان آنان تركمنى است و تعداد حروف آنان 32 حرف است. تمامى تركمانها مسلمان بوده و در حدود 50% آنها شيعه و 50% باقيمانده سنى حنفى و شافعى هستند.
از ديگر اقوام عراق سريانىها و كلدانىها هستند كه از ساكنان قديمى اين سرزمين بوده ودر قرن اول ميلادى پس از اين كه آرامىها به دين مسيحيت گرويدند، نام سريان را به جاى نام آرامى بر خود نهادند و زبان آنها كه زبان آرامى بود زبان رسمى كليساى سريان گرديد و در قرون اوليه اسلامى كتاب هاى زيادى از اين زبان به زبان عربى ترجمه شد و بسيارى از افراد اين طائفه در روزگار عباسىها به كار طبابت و تعليم و تدريس و كار ديوانى مشغول بودند اكثر سريانها در شهر موصل ساكن هستند و اكنون يكى از فرقههاى ارتودكس به شمار مىروند و اما كلدانىها كه از اقوام باستانى عراق هستند، مسيحى بوده و بيشتر در شهرهاى موصل و بغداد و بصره و روستاهاى متفرقهاى از استان موصل زندگى مىكنند.
صابئه يكى ديگر از اقوام ساكن در عراق هستند كه در كنار تالاب هاى جنوبى عراق سكونت دارند، آنان پيروان حضرت يحيى (ع) هستند و تعدادى از آنها در خوزستان ايران نيز ساكن هستند. نام اين طايفه در قرآن آمده است. كتاب مقدس آنان (كنز أربا) نام دارد. آنان معمولًا در كنار رودخانه ها سكنى مى گزينند، زيرا كه بسيارى از آداب ورسوم مذهبى آنان مرتبط با آب جارى است كه ازآن جمله مى توان غسل تعميد در رودخانه را ذكر نمود.
راهنماى اماكن زيارتى و سياحتى در عراق، ص: 27