سيد محمدمهدي بحرالعلوم(1155 ق ـ
1212 ق)
آرامگاه سيد محمدمهدي طباطبايي، معروف به بحرالعلوم، و فرزندان او كنار آستان شيخ
طوسي قرار دارد. در حال حاضر اين آستان داراي گنبد و عمارت بسيار زيبا و كاشي كاري
شده است كه در اواخر قرن چهاردهم ساخته شده است.7
علامه بحرالعلوم علاوه بر كارهاي علمي، به ويژه تعيين ميقات هاي احرام و حدود مني
و عرفات، اقدام زيادي در عمران و آباداني مرقد مطهر انجام داد.8مقام
عرفانی سید بحرالعلوم به قدری بلند و وصفناپذیر است که عارف بیبدیلی همانند
مرحوم قاضی طباطبایی(ره) درباره او فرموده است: «سه نفر در طول تاریخ عارفان، به
مقام تمکّنِ در توحید رسیدهاند: سید بن طاووس، احمد بن فهد حلى و سید مهدى
بحرالعلوم».خبر تشرف وى به حضور امام دوازدهم عجل الله تعالى فرجه به حد تواتر
رسیده است و اصل این تشرف را هیچ یک از دانشمندان معاصر یا متأخر از او، انکار
نکردهاند.
میرزاى قمى، مؤلف قوانین الأصول، که خود در ایران مرجعیّت داشت و مانند بحرالعلوم از شاگردان برجسته وحید بهبهانى بود، در سفرى به عراق به دیدار سیّد بحرالعلوم رفت و پس از خلوت شدن مجلس، ضمن اشاره به مقام معنوى او و تشرّف به دیدار امام عصر عجل اللّه تعالى فرجه از وى خواست نکاتى را از آنچه دیده است باز گوید. بحرالعلوم خواسته او را فقط به طور سر بسته اجابت کرد و رشته سخن را تغییر داد.
همچنین نوشتهاند وقتی بحرالعلوم در جلسات درس آیتالله وحید بهبهانی شرکت میکرد، میرزای قمی نویسنده کتاب «قوانین الاصول» میگوید: من با علامه بحرالعلوم با هم در درس استاد وحید بهبهانی شرکت میکردیم و در مباحثاتی که من با ایشان داشتم اغلب من تقریر کرده و درس را توضیح میدادم تا اینکه من به ایران آمدم و سید بحرالعلوم در نجف ماند. بعدها وقتی شهرت علمی سیدبحرالعلوم به من رسید تعجب میکردم که این نباید تا این حد از حیث علمی قوی شده باشد تا اینکه من برای زیارت عتبات عالیات وارد نجف اشرف شده و سید را ملاقات کردم، با اینکه میرزای قمی، خود از بزرگان به شمار میرفت، میگوید: من دیدم سید بحرالعلوم همانند دریای مواج و عمیقی از دانشهاست سپس از او پرسیدم: ما در یک درجهای از علم بودیم لذا شما در این حد نبودی و چطور شد که به این معارف دست یافتی؟
سید رو به من کرد و گفت: میرزا این از اسرار است اما من آن را به تو میگویم به شرطی که تا زنده هستم به کسی نگویی! علامه بحرالعلوم ادامه داد: چگونه این طور نباشم در حالی که آقایم حجتبن الحسن (عج) شبی مرا در مسجد کوفه به سینه مبارک خود چسباند!
مقام تقوا او را در موقعیتى قرار داده که به گفته مرحوم مامقانى، شخصیّت حدیثى وى برتر از وثاقت و فروتر از عصمت است.