بسم الله الرحمن الرحیم

اماکن شهر نجف اشرف

مسجد کوفه

کوفه پایتخت دوران خلافت امام علی در شرق نجف اشرف بر کرانه رود فرات واقع شده و نخستین شهر اسلامی است که در سال 17 ق به دست سعد وقاص که فرمانده فتح ایران و عراق بود ساخته شد.

کوفه در سال 36 هجرت زمان امیر المومنین پایتخت جهان اسلام بود.

مسجد کوفه در عصر ظهور از جایگاه بسیار والایی برخوردار است.

این مسجد از تمامی مساجد اسلام به جز مسجد الحرام قدیمی تر است وحتی پیش از خلقت ادم خداوند به ان برکت داده بوده وطی قرون متوالی محل عبادت پیامبران اولیا و اوصیای الهی و انسانهای پارسا بوده است.

در اهمیت ان همین بس که طبق فقه شیعه مانند مسجدین نماز مسافر در آن کامل می شود و یک رکعت نماز در آن پاداش هزار رکعت نماز در سایر مکانها دارد.

امام علی‌علیه السلام در یک خطبه طولانی، ویژگی‌های مسجد کوفه را چنین برشمرده است: «ای اهل کوفه! خداوند به شما نعمت‌هایی عطا فرموده که به هیچ کس عطا نکرده است. از برتری محل برگزاری نماز شما این است که اینجا خانه آدم، خانه نوح، خانه ادریس، عبادتگاه حضرت ابراهیم خلیل و عبادتگاه برادرم حضرت خضرعلیه السلام بود و امروز محل عبادت و مناجات من است... برای مسجد کوفه زمانی فرا می‌رسد که محل برگزاری نماز حضرت مهدی‌علیه السلام از تبار من و محل عبادت هر مؤمن می‌شود. هیچ مؤمنی در روی زمین نمی‌ماند، جز اینکه به این مسجد بیاید، یا قلبش برای این مسجد پر بزند».(من لایحضره الفقیه، ج 1، ص 231، ح 696.)

نخستین بنیانگذار مسجد کوفه حضرت ادم است ودر گذشته وسعت بیشتری نسبت به الان داشته است.

پیامبر فرمود: مسجد کوفه برای هر کس که در ان دو رکعت نماز بخواند شفاعت می کند.(وسائل ج5 ص 396)

امام على عليه‏السلام :چهار قصر از قصرهاى بهشت در دنيا هستند : مسجدالحرام ، مسجد الرسول ، مسجد بيت‏المقدّس و مسجد كوفه. (بحار الأنوار ، ج 99 ، ص 380 ).

زمانی این مسجد مرکز قضاوت امیر مومنان بود و به هنگام ظهور مرکز قضاوت امام زمان خواهد شد.

این مسجد 4دروازه دارد باب کنده باب مسلم بن عقیل با الرئیس و باب بزرگ واصلی مسجد در میانه دیوار شرقی بنام باب الثعبان(وقتی امیر مومنان بالای منبر بود یکی از جنیان از این در وارد شد و سوالش را پرسید و رفت از آن پس به نام باب الثعبان مشهور شد)

مقام ابراهیم ستون چهارم مسجد جنب باب انماط مکان نماز خواندن ابراهیم بوده است.

مقام خضر مکان نماز و حضور وی می باشد.

دکه القضا غرفه ای بوده که مولا در انجا قضاوت می کرده و ستون کوتاهی در انجا بود که بر ان ایه ان الله یامر بالعدل والاحسان نوشته شده بود.

بیت الطشت مکانی که معجزه مولا اتفاق افتاد و ایشان بی گناهی دختری را ثابت کردند.

مقام سفینه نوح این مکان سابقا سردابی در وسط مسجد بود وشهرت ان به جهت روایات فراوانی است که محل ساخت کشتی فوران اب از تنور و محل فرود کشتی در مسجد کوفه بوده است.

دکه المعراج در شب معراج پیامبر از خدا رخصت خواست و به اینجا فرود امد و دو رکعت نماز خواند.

مقام حضرت ادم ستون هفتم مسجد کوفه مکانی که خدا توبه ادم را پذیرفت و چون مولا نزدیک ان نماز می خواند به مقام امیرالمومنین نیز معروف است.

مقام جبرئیل در شب معراج که پیامبر از مسجد الحرام به مسجد الاقصی حرکت می کرد وقتی به کوفه رسید جبریل به پیامبر عرض کرد: ای پیامبر اکنون در مقابل مسجد کوفه اید وپیامبر با اجازه خدا در آن دو رکعت نماز خواند.

مقام نوح. همان مسجد کوفه خانه حضرت نوح است , اگر کسی صد بار وارد آن شود خداوند برای او صد مغفرت می نویسد چون در آن دعای حضرت نوح صورت گرفته است که گفت : (پروردگارا مرا و والدین من وهر مؤمنی که وارد خانه من می شود را مورد آمرزش قرار بده ).

مقام زین العابدین ستون سوم جای نماز خواندن امام سجاد است.

مقام امام صادق راوی می گوید روزی دیدم امام از باب الفیل وارد شد و در اینجا(ستون چهارم) نماز خواند.

محراب مسجد در دیواره جنوبی شبستان به سمت دیوار قبله محلی که به روایتی محل ضربت مولا است.

مسجد سهله

در جهت شمال غربی مسجد کوفه و در مسافت دوکیلومتری از آن قرار دارد.

از بزرگترین و کهن ترین مساجد جهان در اوایل قرن اول هجری توسط قبیله بنی ظفره ساخته شد و به همین نام معروف بود و بعدها امیر المومنین نام مسجد را به سهله تغییر داد.

پس از مسجد کوفه مسجدی به فضیلت این مسجد نیست.

دراحادیث رسیده از امامان، مسجد سهله ، به عنوان اقامتگاه شخصی امام مهدی(عج) در عصر ظهور مطرح شده است.

امام صادق(ع) در مورد این مسجد فرمودند: «آنجا اقامتگاه صاحب ماست؛ هنگامی که با خانواده­اش قیام کند».اقامتگاه حضرت ادریس و ابراهیم وخضر بوده است خداوند، پیامبری را مبعوث نکرده جز اینکه در مسجد سهله نماز گزارده است.کسی که در مسجد سهله اقامت کند، همانند کسی است که در خیمه رسول اکرم(ص) اقامت کند. مرد و زن با ایمانی یافت نمی شود، جز اینکه دلش به سوی مسجد سهله پر می زند.هیچ کس در مسجد سهله نماز نمی­گزارد که با نیت راستین خدا را بخواند ، جز اینکه او را با حاجت برآورده شده از آنجا بر می­گرداند.هیچ کس نیست که در مسجد سهله به خدا پناهنده شود، جز اینکه خداوند او را از آنچه بیم دارد، پناه دهد. مسجد سهله از آن بقعه­هایی است که خداوند دوست دارد، او را در آنجا بخوانند.شب و روزی نیست که فرشتگان به زیارت مسجد سهله نشتابند و در آنجا به عبادت حق تعالی نپردازند. اگر من در آن سامان سکونت داشتم، هیچ نمازی را جز در مسجد سهله نمی­خواندم. اگر مسجد سهله هیچ فضیلتی جز فرود آمدن فرشته­ها و اقامت پیامبران نداشت، همین فضیلت بس بود، در حالی که این همه فضیلت دارد (بحار الانوار،ج100،ص 436.)

امام سجاد فرمود هر که دو رکعت نماز بخواند خدا دوسال به عمرش می افزاید مستدرک ج3 ص417

در بخشهای مختلف مسجد محرابهایی به نام انبیا و ائمه است و چون محل عبادتشان بوده مشهور شده است.

ادریس خضر امام سجاد امام صادق امام زمان

از فعالیتهای فرهنگی مسجد سایتی است که امکانات خوبی برای آگاهی از مسجد فراهم کرده است.

علمای بزرگ پیوسته بر مداومت زیارت این مسجد و نمازخواندن در آن تشویق کردند حتی توصیه می کردند شبهای چهارشنبه بین نماز مغرب و عشا به مسجد بروند که فضیلت بیشتری نسبت به سایر اوقات دارد.

در روایت است هر که چهل شب چهارشنبه پشت سرهم در مسجد سهله و به نیت دیدن امام زمان به عبادت بپردازد توفیق زیارت امام را پیدا می کند (نوری. جنه الماوی ج53 ص 310) مرحوم سید شهاب الدین نجفی از کسانی بود که به زیارت مسجد سهله اهتمام داشت و موفق به زیارت امام زمان شد. برخی از علما به قدری ملازم مسجد بودند که در مسجد ارتحال کردند مثل میرزا حسین خلیلی که در بین الطلوعین و در حال دعا به دیار باقی شتافت.

وادی السلام

قبرستان تاریخی وادی السلام در شمال شرقی نجف و در مسیر کوفه به کربلا واقع شده. در شمال حرم مطهر و در انتهای خیابان شیخ طوسی است. وسعت این قبرستان بیش از بیست کیلومتر مربع است و می توان گفت بزرگترین قبرستان جهان است. قدمت آن به بیش از هزار سال می رسد

تاریخ پیدایش آن به پیش از زمان تاسیس نجف بلکه پیش از اسلام بر می گردد، سابقه دفن در آن قبل از اسلام است که پیامبرانی چون هود و صالح در آن مدفون شده اند.

عظمت وادی السلام:

میعادگاه پیامبر و امیرالمومنین: پیامبر به امیر مومنان فرمود: تو برادر من هستی و وعده گاه میان من و تو وادی السلام است. (کافی ج3 ص 132.)

محل حضور و عبور امام زمان: امیرمومنان فرمود «کَأنّی بِهِ قَدْ عَبَرَ مِنْ وادِی السَّلامِ اِلی مَسجِدِ السَّهْلِةِ، عَلی فَرَسٍ مُحَجَّلٍ، لَهُ شِمْراخٌ یَزْهُو، وَیَدْعُو، وَیَقُولُ فی دُعائِهِ: لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ حَقّا حَقّا...؛ گویی او را با چشم خود می بینم که از «وادی السلام» عبور کرده، بر فراز اسبی که سپیدی پاها و پیشانی اش می درخشد و برق می زند، به سوی مسجد سهله در حرکت است و زیر لب زمزمه ای دارد و خدای را اینگونه می خواند: لااله الا الله حقا حقا...»(بحار الانوار ج18 ص 384)

محل اجتماع و ملاقات ارواح مومنان: از امام صادق روایت شده كه فرمود: هر مؤمن كه در شرق یا غرب زمین بمیرد خداى تعالى روح او را در وادى السلام محشور كند و برانگیزاند پرسیده شد وادى السلام كجاست فرمود میان نجف و كوفه گویا مى‏بینم گروه فراوانى نشسته‏اند بر فراز منبرهائى از نور حدیث می كنند.»إرشاد القلوب إلى الصواب، ج‏۲، ص: ۴۴۱.

هیچ مؤمنی در هیچ بقعه ای از بقعه های روی زمین از دنیا نمی رود جز این که به روحش گفته می شود: به وادی السلام بپیوند، به راستی آنجا بقعه ای از بهشت برین می باشد»کافی، ج 3، ص 243

کیفیت قبور در وادی السلام چند صورت است: شکل مرسوم بین مردم، به شکل مستطیل که گاهی یک نفر و گاهی چند نفر در آنجا دفن می شوند، قبرهای گنبددار، قبرهایی در سرداب، قبرهایی که در خانه هایی قرار دارند که دارای حیات و وضوخانه و نمازخانه می باشد(حسن عیسی حکیم- المفصل فی تاریخ النجف ص 162)

بیت امام علی

در زمینی بالاتر و در مجاورت دیوار غربی دارالاماره است در منتهی الیه زاویه جنوب غربی مسجد است ولی با اطمینان نمی توان گفت محل سکونت ایشان بوده است چون ان بزرگوار خانه شخصی نداشت و در خانه خواهرش ام هانی ساکن بود.

دارالاماره

در فضای متصل به مسجد کوفه در جهت قبله قرار دارد. محل قرار دادن بیت المال و محل سکونت سعد بن ابی وقاص بوده است. همچنین محل سکونت خلفا و پادشاهان بعد از سعد و محل دسیسه های انان بوده است. کهن ترین ساختمان اسلامی در عراق به دست سعد بن ابی وقاص در سال 17 هجری پس از ساختمان مسجد کوفه ساخته شد این بنا از ساختمان های عبرت انگیز روزگار است مسلم به شهادت رسید و سرامام حسین وشهدا به نمایش گداشته شدوسپس سرهای قاتلین ایشان بدست انتقام گیرندگان و سپس سر انتقام گیرندگان به دست ظالمین به نمایش در امد (فاعتبروا یا اولی الابصار)

مسجد حنانه

بین نجف و کوفه نزدیک قبرستان ثوی و مرقد کمیل در محله ای به همین نام واقع شده و واژه حنین و حنانه به معنای ناله و زاری است علت نامگذاری ان دو دلیل است: دلیل اول: وقتی پیکر امام علی را از این محل عبور می دادند ساختمانی بود که برای تعظیم حضرت منحنی شد و بعدها در این مکان این مسجد بنا شد. دلیل دوم: کاروان اسرا در مسیر کوفه سر امام حسین را در این مکان بر زمین گذاشتند و زمین ناله کرد و بعدها در این جا مسجدی بنا کردندو بیاد ان ناله حنانه نامیدند.

بعدها بنای قدیمی مسجد تخریب شده و با مساحت بیشتر با طراحی زیبا و چشم نوازی بازسازی شد.