کاظمين

اين شهر سومين شهر مقدس عراق پس از نجف و کربلا است و در شمال غربى بغداد و در سمت غرب رودخانه دجله قرار گرفته که تنها عرض رودخانه دجله آن را از بغداد جدا مى‏کند. نام اين شهر بر گرفته از نام مبارک حضرت کاظم عليه السلام است و از آنجايى که در اين حرم حضرت موسى بن جعفر عليه السلام ( کاظم) و نواده او حضرت محمد بن على عليه السلام ( جواد) مدفون مى‏باشند شهر به نام اين دو تن با غلبه دادن نام اشهر که کاظم است،«کاظمين‏»ناميده شده است.
حرم مطهر،مرکز اين شهر را تشکيل مى‏دهد و دروازه‏هاى مجموعه وسيع حرم به خيابانها و محله‏هاى‏اصل شهر گشوده مى‏شود.حرم کاظمين از ويژگيهايى برخوردار است که در کمتر حرمى مى‏توان ديد،نخست آنکه دو تن از امامان معصوم درون يک ضريح مدفونند،از اين رو ضريح نقره‏اى آنان بزرگ و بخش مهمى از فضاى زير گنبد را در بر گرفته است و ديگر آنکه حرم مطهر داراى دو گنبد طلايى يکسان و چهار گلدسته مى‏باشد.همچنين حرم مطهر داراى سه ايوان زيبا و بزرگ با سقفهاى بلند است که ستونهايى تنومند آن را در بر گرفته و با کاشى و آينه تزيين شده است.
پيشينه شهر کاظمين به سال 145 ه.باز مى‏گردد.در اين سال جعفر فرزند منصور عباسى در گذشت و در گورستان اين منطقه مدفون گرديد و پس از او جمعى از قريشيان از آن جمله دو امام معصوم عليهما السلام در اين گورستان به خاک سپرده شدند و همواره به نام‏«مقابر قريش‏»مشهور بوده است.ليکن بعدها به تدريج نام اين بقعه به نام امروزى آن شهرت يافت.
مراکز زيارتى اين شهر عبارتند از:
1-حرم مطهر،ساختمان کنونى حرم از ساخته‏هاى دوره آغازين صفويه و اضافات دوره‏هاى بعدى است.معمارى و هنر دوره صفويه،از ايوانهاى زيبا و کاشى‏کاريهاى معرق نفيس و آينه کاريهاى بديع در آن به وضوح قابل مشاهده است.حرم مطهر داراى دو گنبد طلايى است که هر يک بر روى بقعه يکى از دو امام عليهما السلام‏قرار گرفته است. در زير دو گنبد فضاى مربع مستطيل است که ميانه دو ديوار شرقى و غربى را دو ستون عظيم در بر گيرنده گنبدها اشغال کرده است،يک ضريح نقره‏اى قبر دو امام را با دو صندوق خاتم نفيس در بر دارد،با ورود از ايوان جنوبى،به نخستين رواق و سپس به درون حرم و گنبد خانه نخست در برابر قبر مطهر حضرت موسى بن جعفر عليه السلام قرار خواهيم گرفت و در پشت‏سر ايشان قبر مطهر حضرت جواد عليه السلام قرار دارد. پيرامون حرم چهار شبستان بزرگ قرار گرفته و رواقهاى جنوبى و غربى هر يک به ايوانى زيبا و بزرگ راه دارد.مجموعه حرم و رواقها را سه صحن وسيع در بر دارد که صحن غربى به نام‏«صحن قريش‏»مى‏باشد.برج و بارو و دروازه‏هاى هفت گانه صحن با معمارى زيبا آن و کاشى کارى نفيس پراکنده در سر درها و کتيبه‏ها چشم بيننده را مى‏نوازد.
برج و بارو و دروازه‏هاى هفت گانه صحن که با توجه به معمارى زيباى آن و کاشى کارى نفيس پراکنده در سر درها و کتيبه‏ها چشم بيننده را مى‏نوازد،از ساخته‏هاى مرحوم فرهاد ميرزاى قاجار (عموى ناصر الدين شاه) مى‏باشد.
برخى بيوت و ضمايم حرم مطهر:
×مسجد صفوى،اين مسجد از ساخته‏هاى شاه اسماعيل صفوى است که پس از تسخير عراق آن را به سبک ساختمانهاى عراقى ساخت.مسجد از زيبايى خاصى برخوردار است که حس تحسين بيننده را در برابرعظمت‏ستونهاى ضخيم و طاقهاى قوسى آن بر مى‏انگيزد و داراى گنبد کاشى کارى بسيار کوتاهى است که به زحمت مى‏توان آن را از درون صحن ديد.در جنب محراب و منبر کهن مسجد،پنجره‏اى به درون رواق شمالى حرم مطهر باز شده است که از ميان آن،ضريح مطهر قابل مشاهده است.
آرامگاه خواجه نصير الدين طوسى،وى از بزرگان جهان علم و دانش و از مشاهير دانشمندان است که دوست و دشمن بر جلالت قدر و عظمت مقام او اتفاق نظر دارند.او در سال 672 ه.در گذشت.و در گور يکى از خلفاى بنى العباس که در جوار حرم مطهر کنده و آماده شده بود مدفون گرديد.بر روى بر او ضريحى فولادى و کهن قرار دارد.

آرامگاه شيخ مفيد،که در مشرق رواق جنوبى قرار دارد.وى از بزرگان شيعه وفقها و متکلمان چيره دست و توانا بود که در سال 413 ه.در گذشت.بر روى قبر او ضريحى فولادى و کهن قرار دارد و بر بالاى قبرش،بر روى مرمر،قطعه شعرى است که امام زمان عليه السلام در رثاى فوت او سروده است:
لا صوت الناعى بفقدک انه يوم على آل الرسول عظيم
آرامگاه ابو القاسم جعفر بن محمد بن قولويه،از بزرگان و فقها و محدثين اماميه است.وى در سال 368 ه.در گذشت و آرامگاهش در مشرق رواق جنوبى به همراه‏قبر شيخ مفيد است. آرامگاه جمع کثيرى از وزرا،فقها و اعيان،که برخى از مشاهير آنان عبارتند از:
موسى بن ابراهيم بن موسى بن جعفر عليه السلام (وى يمن را در دوران مامون تسخير نمود و مردم را به امامت‏حضرت رضا عليه السلام دعوت کرد.) معز الدوله آل بويه،جلال الدوله آل بويه،وزير مهلبى،عميد الجيوش،فخر الدوله ديلمى،مشرف الدوله ديلمى،ابن حمدون،ضياء الدين ابن الاثير،ابن الناقد،ابن العلقمى،فرهاد ميرزا، آية الله سيد حسن صدر و گروهى ديگر از اين خانواده،سيد هبة الدين شهرستانى و...
آرامگاه سيد مرتضى و سيد رضى،اين دو برادر از اعيان و مشاهير و بزرگان اماميه در قرن پنجم هجرى بشمار مى‏آيند.قبر اين دو تن در دو ساختمان جدا گانه بيرون صحن مطهر و در نزديکى يکديگر در جنوب شرقى ديوار صحن قرار دارد.
قبر ابو يوسف قاضى،وى در سال 166 ه.به منصب قضاوت در بغداد پايتخت‏خلافت‏بنى العباس برگزيده شد و نخستين کس در اسلام است که به عنوان‏«قاضى القضات‏»شهرت يافت.قبر او در جنوب شرقى صحن مطهر،درون يکى از حجره‏ها مى‏باشد.
2-مسجد براثا
از مساجد کهن و مبارک شيعه است که در ميانه راه‏کاظمين-بغداد در محله‏اى به همين نام واقع است.بنا بر روايات تاريخى،امير المؤمنين عليه السلام هنگام باز گشت از جنگ با خوارج در نهروان،در اين مکان نماز خوانده است.شيعيان از دير باز در اين مسجد تجمع نموده و به عبادت مى‏پرداخته‏اند.
3-مسجد المنطقه
که در محله‏اى به همين نام واقع شده و به نام‏«مسجد العتيقه‏»هم شهرت دارد.بنا به گفته روايات،امير المؤمنين عليه السلام در يکى از سفرهاى خود،در اين مسجد نماز گزارده است.

ارسال نظر