اين مسجد پايينتر از ميدان معابده،در ابتداى شارع ابطح،در طريقمسجد الحرام و در ابتداى شارع الاجابه واقع است.مسجد الاجابه از مساجدى است كهفاكهى در قرن دوم از آن ياد كرده است.در اصل،اين مسجد در آغاز شعبى واقع شده است كهدر تاريخ به نام شعب آل قفنذ شناخته مىشود.اين شعب در درون كوه العير قرار دارد.
مسجد مزبور در شمار مساجد كهن شهر مقدس مكه است. نامهاى مختلف اينمسجد;عبارتند از«مسجد آل قنفذ»،«مسجد الاجابه»و«مسجد الاستراحه».
فاكهى مىنويسد:در اين شعب،خانه آل خلف بن عبد الله بن سائب بودهكه به آنها آل عبد ربه بن السائب مىگويند و در برابر قصر محمد بن سليمان قراردارد.نام ديگر آن شعب اللئام است.اين همان شعبى است كه دست چپ تو بالاى باغ خرماناست و اين زمان خانه خلفيين از بنى مخزوم است.حضارمه(مردمان منسوب به حضرموت)هم دراين شعب سكونت دارند. شعب مزبور به شعب الخلفيين شناخته مىشود.در آنجا مسجدى استكه گفته مىشود رسول خدا-ص-در آنجا نماز خوانده است.از زهير بن قنفذ نقل شده كهپيامبر،روز را در غار حرا بسر مىبرد و شب از حرا پايين آمده به(محل)مسجد مىرفت كهپشتخانه ابو عبيده بود و به شعب الخلفيين شهرت داشت.در اين وقتخديجه هم از مكهمىآمد و آنها در نزديكى اين شعب با يكديگر بودند تا از يكديگر جدا شوند. (2)
درباره اين مسجد چند نكته گفتنى است:
نخست آن كه:باغ خرمان در برابر مسجد الاجابه،اندكى به سمتحرمبوده و اكنون دقيقا جايى است كه شهردارى مكه(امانة العاصمة المقدسة)در آن قرارگرفته.اندكى از خيابان به سمت ريع اذاخر را نيز بايد داخل در باغ خرمان دانست.
دوم آن كه:مسجد الاجابه حداقل تا قرن سوم به اين نام شهرت نداشتهاست.آنچه فاكهى آورده عنوان«مسجد آل قنفذ»است
سوم آن كه:كتيبهاى در مسجد الاجابه موجود است كه اشاره بهبازسازى آن دارد كه قرن دهم هجرى است به علاوه دو بيتشعر نيز درباره بازسازى اينمسجد بر كتيبهاى ديگر در اين سوى محراب آمده است.
ابن بطوطه در سفرنامه خود از مسجد الاجابه با اين عبارت ياد كردهو مىنويسد:آنجا مسجدى است كه رسول خدا-ص-در سفر عمره،پس از بازگشت در آنجا استراحتكرد و اكنون مردم آن را از روى تبرك مىبوسند. (3) ابن فهد هم در حوادث سال 720نوشته است:در اين سال مسجد الاجابه تعمير شد.اين مسجد سمت چپ رونده به سوى منا و درنزديكى ثنية اذاخر است و گفته مىشود كه رسول خدا-ص-در آن نماز خوانده است. (4) همودر حوادث سال 831 آورده:امير سيف الدين شاهين عثمانى در اين سال مسجد الاجابه را كهدر شعبى نزديك ثنية اذاخر است تعمير كرد. (5) چهارم آن كه:تا اين جا چند وجه دربارهدليل حضور رسول خدا-ص-در اين محل،از عبارت ديگران نقل كرديم.يكى همان اشاره ابنبطوطه است كه حضرت در بازگشت از عمره در اينجا استراحت كردهاند.ديگر آن كه حضرتروزها در غار حرا مانده و شب را در اينجا باخديجه-س-بوده است.ابن فهد هم نقل كردهاست كه گفتهاند: جنها در اينجا با رسول خدا-ص-ديدار كردند.
جميل كتبى نويسنده معاصر مكى نوشته است:اين مسجد را«مسجدالاستراحه»گفتهاند چون مكانى است كه رسول خدا-ص-در باز گشت از منا در روز سيزدهمدر سفر حجة الوداع، در اينجا استراحت كرده است. (6) به نقل همو،گفتهاند كه حضرت دركودكى در اينجا گوسفندان را به چرا مىآورده است. (7) آشكار است كه اينها اقوالشفاهى بوده كه اين نويسندگان از مردم مىشنيدهاند.مهم اشاره فاكهى است كه گفتهاست:نقل شده كه حضرت در اينجا نماز خوانده است.
پیوندها
وبلاگ
پرسش و پاسخ
