عراق یکی از باستانی ترین کشورهای جهان و دارای تمدن و فرهنگ پرباری است. در این دیار کهن بارگاه پرشوکت تعدادی از ائمه هدی (ع) قرار دارد. به همین خاطر به منظور آشنایی بیشتر مخاطبان و به ویژه زائران نگاهی اجمالی به تعدادی از شهرهای آن می اندازیم. در این شماره گذری به کاظمین خواهیم داشت. ...
 کاظمین
یکی از شهرهای زیارتی و مهم عراق کاظمین است که در مجاورت بغداد قرار دارد.
سابقه تاریخی کاظمین به عصر ساسانیان می رسد. در این زمان حاشیه بغداد به تسوج معروف بود که بعدها کاظمین به جای آن شکل گرفت. در جنگ نهروان به دستور امام علی (ع) شهیدان جنگ را در این مکان به خاک سپردند که آن را مقبره الشهدا نامیدند. در عصر عباسی به هنگام توسعه بغداد و انتخاب آن به عنوان پایتخت، این قبرستان به شونیزی معروف بود وخلیفه منصور آن جا را برای دفن بزرگان و خاندان عباسی در نظر گرفت و از آن پس به نام گورستان قریش شهرت یافت.
از زمان شهادت امام کاظم (ع) و امام جواد (ع) و دفن آن دو امام در این منطقه، خلیفه ها و امیران شیعی همواره به آبادانی این شهر و مراقد واقع شده در آن همت گماشتند. این محل از آن پس محل سکونت بسیاری از شیعیان و دوستداران اهل بیت (ع) شد.
مراقد علما در کاظمین
در داخل حرم مطهر و خارج آن قبور تعدادی از عالمان و اندیشمندان اسلامی وجود دارد که به برخی از آنان اشاره می کنیم:
آرامگاه شیخ مفید، قبور سید رضی و سید مرتضی، خواجه نصیرالدین طوسی و ابن قولویه.
تاریخچه حرم کاظمین
 در دوره خلافت منصور به هنگام انتخاب بغداد به عنوان پایتخت، در جوار این شهر باغ هایی وجود داشت که به شونیزیه معروف بود. منصور در سال 145 قمری این باغ ها را به عنوان مقبره خانوادگی خود انتخاب کرد و آن را مقابر قریش نامید. نخستین کسی که در این قبرستان دفن شد جعفر فرزند منصور عباسی بود که در سال 150 قمری از دنیا رفت.
در سال 179 قمری امام موسی کاظم (ع) بر اساس دستور هارون از مدینه به بغداد آمدند و در آن شهر زندانی شده و سپس در 183 قمری به دستور خلیفه توسط زندان بانش سندی بن شاهک مسموم و به شهادت رسیدند. ایشان را در همان مقابر قریش مکانی که خود قبل از آن خریده بود به خاک سپردند.
امام کاظم (ع) چهارمین فردی بود که در این مقبره دفن می شدند. قبل از ایشان جعفر و سپس عیسی نوفلی در آن مکان به خاک سپرده شده بودند و سومین نفر هم خلیفه امین فرزند هارون بود.
با نظر امام جواد (ع) و به دستور مامون بر روی مرقد امام کاظم (ع) بقعه ای ساختند و بعدها خود امام جواد (ع) که در سال 220 قمری به دستور معتصم عباسی و توسط ام الفضل دختر مامون که عنوان همسری آن حضرت را داشت مسموم و شهید شد در جوار قبر جدشان امام موسی بن جعفر (ع) دفن شدند و بر قبر آن دو بزرگوار بقعه و عمارتی بنا کردند و آن را کاظمیه نامیدند.

از آن پس مقابر قریش نام خود را به کاظمیه تغییر داد. در کنار این بقعه مسجدی به نام مسجد باب التین یا مسجد کاظمیه قرار داشت که شیعیان از داخل این مسجد قبر آن دو امام را زیارت می کردند و به همین سبب بقعه امامین به مشهد باب التین نیر معروف شد.
در سال 336 قمری به امر احمد بن بویه ملقب به معزالدوله از پادشاهان شیعی آل بویه از نو بقعه ای با شکوه بنا گردید و بر فراز هر دو قبر ضریح جداگانه از چوب ساج نصب شد. همچنین بر فراز آن مقبره ها، یک گنبد بزرگ برافراشتند و داخل حرم را تزیین کردند. وی در سال 358 قمری در کاظمین از دنیا رفت و در مقابر قریش دفن شد پس از او، عضدالدوله دیلمی همانند سایر مزارات امامان شیعه تغییرات زیادی در حرم انجام داد و آن را توسعه بخشید. این کار را به سال 369 قمری انجام داد.
عمده ترین بازسازی ها و تعمیرات آستان کاظمین در دوران صفویه انجام شد. شاه اسماعیل صفوی در 926 قمری تمامی بناهای حرم را خراب کرد و بنای زیبا و با شکوهی شامل رواق در چهارسو، صحن، حرم و دو گنبد جدید کاشی کاری شده ساخت.
 مسجدی با شکوه و با ستون های ضخیم در شمال حرم احداث کرد که اکنون هم پابرجاست.دیگر سلاطین صفویه کارهای او را تکمیل کردند.
در عصر قاجار هم توجه خاصی به مشهد کاظمین شد و برخی شاهان قاجار در بازسازی و توسعه حرم نقش داشتند. هم اکنون صحن وسیعی در شمال صحن القبله در حال ساخت می باشد. عملیات اجرایی این صحن که به نام شهید صدر نامگذاری شده از سال 1378 شمسی آغاز شده است.
مساحت این صحن به 7 هزار متر مربع می رسد. در زیر صحن، سردابی است که به وسعت 5 هزار متر مربع ساخته شده است. ساخت مدرسه، موزه و مهمانخانه را نیز در این طرح توسعه گنجانده اند.
گزارش از خبرنگار اعزامی پایگاه اطلاع رسانی بعثه مقام معظم رهبری به کربلای معلی