اين شهر که در 160 کيلومتري جنوب غربي بغداد و در کناره دشت بي آب و علف صحراي شام (بادية الشام) واقع است; داراي آب و هواي بسيار گرم و زميني خشک و کم آب مي باشد. در منابع شيعه، روايات فراواني درباره فضيلت و قداست سرزمين نجف آمده است، به همين جهت هر مؤمني آرزوي زيارت اين سرزمين و زندگي و دفن شدن در آن را دارد; زيرا بنا به گفته روايات، هر کس در اين سرزمين مدفون شود، از عذاب قبر در امان است. امروزه اين شهر مرکز يکي از استانهاي عراق و از شهرهاي مهم اين کشور بشمار مي رود.
جايگاههاي زيارتي اين شهر عبارتند از:
1 ـ حرم مطهر اميرالمؤمنين علي عليه السلام
آستان مقدّس حضرت علي(عليه السلام) در مرکز شهر قرار دارد که از يک گنبد طلايي عظيم و يک گنبد خانه و رواقهاي متعدد و يک صحن، با برخي ضمائم تشکيل شده است. نخستين ساختمان حرم مطهر در دوران هارون الرشيد عباسي بنا گرديد و پس از آن همواره در حال تجديد و عمران و توسعه بوده است. ساختمان امروزي از آثار صفويه است. گنبد عظيم و ايوان روحبخش آن، به دستور نادرشاه افشار با خشتهاي طلايي
تزيين شده. آيينه کاري حرم به وسيله هنرمنداني از اصفهان در سالهاي دهه چهل شمسي انجام گرفت. قبر مطهر حضرت، درون صندوقي از خاتم و ضريحي نقره اي قرار دارد; صندوق خاتم از ساخته هاي دوران شاه اسماعيل صفوي است و از نفايس روزگار بشمار مي رود. ضريح مطهر توسط هنرمندان هندي و چيني در سال 1345 هـ . ق. در هند به همت رهبر شيعيان اسماعيلي
ساخته و تقديم حرم مطهر گرديده است. گرداگرد مرقد منور را از چهار سو رواق در بر گرفته است که همگي به زيباترين شکل توسط هنرمندان ايران تزيين يافته است. حرم مطهر داراي صحن بسيار بزرگ و دلگشايي است که اطراف مرقد مطهر را در برگرفته است. اين صحن از ساخته هاي دوران صفوي است که نماي آن با کاشيهاي خشتي زيبايي تزيين يافته و داراي دو ويژگي منحصر بفرد است:
نخست آن که: در تمام فصول سال، هنگام ظهر شرعي، سايه از سمت شرق از ميان مي رود.
دوّم آن که: همواره نخستين اشعه آفتاب هنگام بامداد از ميان بازار بزرگ شهر گذشته و پس از عبور از دروازه صحن به ضريح مقدّس مي تابد.
در گرداگرد صحن مطهر اتاقهايي قرار دارد که همگي آرامگاه بزرگان است. صحن داراي چهار دروازه اصلي است که بزرگترين آنها در سمت شرق واقع شده و به «باب الذَّهب» شهرت دارد. دومين دروازه در سمت شمال قرار گرفته و به «باب الطوسي» معروف است.
سومين دروازه در جنوب است به نام «باب قبله» و چهارمين آن در سمت غرب واقع شده و به «باب سلطاني» مشهور است.
حرم مطهر، داراي برخي بيوتات ضميمه است که عبارتند از:
الف ـ مسجد عمران بن شاهين، که در دالان منتهي به باب الطوسي قرار گرفته است. اين مسجد کهن، از بناهاي عمران بن شاهين، حاکم جنوب عراق در نيمه قرن چهارم هجري است.
ب ـ مسجد خضراء، در زاويه شمال شرقي صحن است که داراي تاريخ کهن مي باشد. اين مسجد در سال 1385 هـ . به طرز زيبايي بازسازي گرديد و دهها سال يکي از مراکز اصلي تدريس در حوزه علميه نجف بشمار مي رفت.
ج ـ تکيه بَکتاشيها، اين تکيه در دوره حاکميت عثمانيان بر عراق ساخته شده و محل تجمع و برگزاري مراسم صوفيان بکتاشي تُرک بوده است. ساختمان اين تکيه که امروزه به انبار آستانه تبديل شده در شمال غرب صحن واقع است.
د ـ مسجد بالاسر، در دالان سمت غربي صحن قرار گرفته و در محراب آن قطعاتي از کاشيهاي خشتي متعلق به قرن ششم هجري به چشم مي خورد.
  ـ قبرستان وادي السّلام
اين قبرستان يکي از مقدسترين گورستانهاي مسلمانان و شيعيان است و در روايات آمده:
«هر مؤمني در شرق يا غرب جهان ديده از جهان بر گيرد به روح او ندا مي رسد که به وادي السلام ملحق
شو» و بدين منظور فرشته اي است به نام «مَلَک نقّاله» که ارواح مؤمنان را از سرتاسر جهان به اين گورستان  مي آورد.