پیامبر اسلام قبل از نبوت چه آئینى داشت؟ آیا حضرت پیرو دین عیسای پیامبر(ع) بود؟

پاسخ

در این که پیامبر اسلام (ص) قبل از بعثت هرگز براى بت سجده نکرد و از خط توحید منحرف نشد شکى نیست، و تاریخ زندگى او نیز به خوبى این معنا را منعکس مى ‏کند اما در این که بر کدام آئین بوده؟ و طبق دستورات و شریعت کدام پیامبر عمل می نمود در میان دانشمندان اسلامی گفتگو است.

1- بعضى آن حضرت را پیرو آئین مسیح (ع) مى‏ دانند؛ چرا که قبل از بعثت پیامبر (ص) آئین رسمى و غیر منسوخ آئین حضرت مسیح بوده است.

2- بعضى دیگر او را پیرو آئین ابراهیم (ع) مى ‏دانند [1] ، چرا که "شیخ الانبیاء" و پدر پیامبران است و در بعضى از آیات قرآن آئین اسلام به عنوان آئین ابراهیم معرفى شده" این همان دین پدرتان ابراهیم است، او شما را از پیش مسلمان نامیده است " [2]

3- بعضى نیز اظهار بى‏ اطلاعى کرده و گفته‏ اند: مى‏ دانیم آئینى داشته، اما کدام آئین؟ بر ما روشن نیست!

گرچه هر یک از این اقوال وجهى دارد، اما هیچ کدام مسلم نیست، و مناسب تر از اینها قول چهارم است و آن این که: پیامبر (ص) شخصا برنامه خاصى از سوى خداوند داشته که بر طبق آن عمل مى‏ کرده، و در حقیقت آئین مخصوص خودش بوده، تا زمانى که اسلام بر او نازل گشت.

شاهد این سخن حدیثى است که در نهج البلاغه آمده است : "خداوند از آن زمان که رسول خدا از شیر باز گرفته شد بزرگترین فرشته‏ اش را قرین وى ساخت، تا شب و روز او را به راه هاى مکارم، و طرق اخلاق نیک سوق دهد" [3] .

ماموریت چنین فرشته ‏اى دلیل بر وجود یک برنامه اختصاصى است.

شاهد دیگر این که در هیچ تاریخى نقل نشده است که پیغمبر اسلام (ص) در معابد یهود یا نصارى یا مذهب دیگر مشغول عبادت شده باشد، نه در کنار کفار در بتخانه بود، و نه در کنار اهل کتاب در معابد آنان، در عین حال پیوسته خط و طریق توحید را ادامه مى‏ داد، و به اصول اخلاق و عبادت الهى سخت پایبند بود.

روایات متعددى نیز- طبق نقل علامه مجلسى در بحار الانوار- در منابع اسلامى آمده است که پیامبر (ص) از آغاز عمرش مؤید به روح القدس بود و با چنین تاییدى مسلما بر اساس الهام روح القدس عمل مى‏ کرد" [4] .

" علامه مجلسى" شخصا معتقد است که پیامبر اسلام قبل از مقام رسالت داراى مقام نبوت بوده، گاه فرشتگان با او سخن مى‏ گفتند، و صداى آنها را مى ‏شنید، و گاه در رؤیاى صادقه به او الهام الهى مى‏ شد، و بعد از چهل سال به مقام رسالت رسید، و قرآن و اسلام رسما بر او نازل شد، او شش دلیل بر این معنى ذکر مى‏ کند که بعضى از آنها با آن چه در بالا آوردیم هماهنگ است.‏ [5]

[1] جعفرى، یعقوب، ‏‏کوثر، ج ‏6، ص 234، پیامبر اسلام پیرو دین ابراهیم بود و خدا به او وحى کرده بود که از دین ابراهیم پیروى کند .

... چه افتخارى بالاتر از این که محمّد پیامبر خدا و امت اسلامى همگى خود را پیروان راستین ابراهیم مى ‏دانند.

این که به پیامبر اسلام وحى شده بود که پیرو دین ابراهیم باشد، فقط مربوط به زمان قبل از بعثت نیست، بلکه پس از بعثت نیز پیامبر اسلام ادامه دهنده راه ابراهیم بود و ابراهیم به عنوان مظهر توحید و قهرمان بت شکن، الگو و سرمشق پیامبران از جمله پیامبر اسلام بود و اساساً همه پیامبران توحیدى در اصول پیرو ابراهیم بودند و اگر تفاوت ‏هایى در میان این پیامبران وجود داشت، تفاوت در برخى از احکام و شرایع بود که مطابق با مقتضاى زمان تشریع مى‏ شود و هر دینى براى خودش آیین‏ها و برنامه ‏هایى داشت: براى هر امّتى از شما راه و روشى قرار دادیم، مائده، 48.

پیامبر اسلام طبق تعلیمات الهى، توجه خاصى به ابراهیم داشت و مى ‏توان گفت که دین اسلام همان آیین ابراهیم بود که به صورت تکامل یافته و مطابق با زمان از سوى خداوند عرضه شده بود.

[2] حج، 78.

[3] نهج البلاغه خطبه 192 (خطبه قاصعه): "و لقد قرن اللَّه به (ص) من لدن ان کان فطیما اعظم ملک من ملائکته، یسلک به طریق المکارم، و محاسن اخلاق العالم، لیله و نهاره".

[4] برای آگاهی بیشتر، نک: مفهوم عصمت و امکان عصمت افراد، سؤال 249 (سایت: 1954).

[5] مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج‏20، ص: 507، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1374 ش، چاپ اول .