پانزدهم شوال سالروز شهادت حضرت حمزه

حضرت حمزه بن عبدالمطلب، عموى پيامبر اسلام ، دو سال پيش از ولادت رسول خدا (ص) ديده ‏به جهان گشود.در ميان جوانان قريش در دلاورى و بزرگوارى برجسته و در آزادانديشى، آزادمنشى و ستم ‏ستيزى سرآمد بود.سلحشورى و توان رزمى وى همزمان با آغاز دوره جوانى نمودار شد.

آن آزادمرد، حتى پيش از پذيرش اسلام، از رسول خدا در برابر آزارهاى مشركان ‏حمايت مى‏كرد، گرويدن وى به اسلام موجب سربلندى دين خدا شد; زيرا پس از آن ‏مسلمانان از انزوا بيرون آمدند و قريش با درك پشتيبانى توانا و استوار حمزه از پيامبر اكرم(ص) از آزارهاى خود كاستند و رفتارشان با رسول خدا و مسلمانان ‏ملايمتر شد. حمزه (ع) همراه ديگر مسلمانان به مدينه هجرت كرد و خدمات ارزنده‏اى بويژه درامور نظامى ارائه داد. پيامبر اكرم (ص) به مسائل دفاعى حكومت نوبنياد خود اهتمام خاصى داشتند. ايشان ‏با تشكيل گروههاى رزمى درصدد برآمدند امنيت مدينه را تامين كرده، مسلمانان را براى رويارويى با دشمنان آماده سازند.

بر اين اساس هفت ماه پس از هجرت، نخستين‏ گروه گشتى رزمى را به فرماندهى حضرت حمزه (ع)، اعزام نمودند. گرچه اين ‏رويارويى بدون درگيرى پايان يافت ولى نشانه‏اى از اقتدار سپاه اندك اسلام در برابر كاروان بزرگ مشركان بود.رسول گرامى اسلام در ربيع ‏الاول سال دوم هجرت غزوه«ابواء» را تدارك ديد و درجمادى‏الاولى غزوه «ذات العشيره‏» را به قصد تعقيب كاروان قريش سازماندهى كرد. در اين دو غزوه نيز پرچمدار سپاه اسلام، حضرت حمزه بود.

آن رزمنده نستوه در جنگ بدر حضورى درخشنده داشت. اين نبرد با امدادهاى الهى و دلاورى‏هاى بى ‏مانند اميرمومنان على (ع) و سلحشورى حمزه، با پيروزى قاطع سپاه اسلام‏ به پايان رسيد. در اين پيكار تنى چند از سران كفر به دست تواناى حضرت حمزه به هلاكت ‏رسيده يا به اسارت درآمدند.سيدالشهدا حمزه ‏بن ‏عبدالمطلب در غزوه «بنى قينقاع‏»پرچمدار سپاه اسلام بود. يهوديان بنى ‏قينقاع نخستين گروه يهود بودند كه با اسلام اعلام جنگ نمودند، سپاه اسلام قلعه آنها را محاصره كرد. آنگاه رسول خدا (ص) آنان را از مدينه تبعيد نمود و اموالشان را مصادره كرد.

يك سال پس از جنگ بدر، غزوه احد با هدف مقابله با مشركانى كه براى انتقام‏گيرى‏از مسلمانان و جبران شكست‏ بدر به سمت مدينه آمده بودند آغاز گرديد. حمزه و برخى ديگر از مسلمانان سلحشور، معتقد به جنگ برون ‏شهرى بودند، حمزه به ‏رسول خدا عرض كرد: «سوگند به آن كه قرآن را بر تو فرستاد امروز دست ‏به غذا نخواهم برد، مگر آنكه بيرون مدينه با شمشير خود بر دشمن بتازم!» حضرت حمزه از معدود قهرمانانى ‏بود كه در جنگ، نشان بر خود مى‏نهاد و بدين وسيله خود را به دوست و دشمن معرفى‏مى‏كرد. او نمونه‏اى از شجاعت و دليرى در ميدان نبرد بود، خود را به اعماق صفوف ‏دشمن مى‏رساند و با دشمن درگير مى‏شد، از قدرت بازوى برجسته‏اى بهره‏مند بود. در احد با دو شمشير پيش رسول خدا مى‏جنگيد و مى‏گفت: «من شير خدا هستم!»

شهادت:

در احد، به هنگام تهاجم دشمن، وفادار و ثابت ‏قدم از رسول خدا دفاع مى‏كرد و توانست ‏سى مشرك جنگجو را به هلاكت ‏برساند. ولی کینه دیرینه هند همسر ابوسفیان که پدر و برادر خود را در جنگ بدر بدست جنگجوی حمزه بن عبدالمطلب از دست داده بود، او را واداشت که غلام حبشی خود، «وحشى‏» را در صورت به شهادت رساندن حمزه، وعده آزادی و رهایی از بردگی دهد. و بدینگونه حین جنگ حضرت حمزه بن عبدالمطلب با زوبین غلام که در كمين آن سردار دلاور بود، مورد نشان قرار گرفته شد و آن بزرگوار پس از عمرى جهاد در راه خدا و يارى پيامبر گرامى به ملكوت اعلى پيوست و آن سردار رشيد، شهيد شاهد بارگاه ‏الهى شد. رسول خدا (ص) در منزلت او فرمود: «سالار شهيدان در روز قيامت نزد خداوند حمزه است‏» قبر مطهر حمزه سيد الشهدا در قبرستان احد (محل واقعه جنگ احد)در مدينه منوره واقع شده و مزار آن سردار شهيد و ديگر شهيدان احد همواره زيارتگاه عاشقان و عارفان الهى و الهام ‏بخش جهاد و شهادت به ‏مبارزان بوده است. «السلام عليك يا عم رسول الله السلام عليك يا خير الشهداء السلام عليك يا اسد الله و رسوله‏»

پانزدهم شوال سالروز وفات و به روایتی شهادت حضرت عبدالعظیم(ع) از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) است؛ به این بهانه مروری کوتاه بر زندگی پربار و عرفانی ایشان داریم:

حضرت شاه عبدالعظیم معروف به «سیدالکریم» فرزند عبدالله، فرزند علی بن حسن، فرزند حسن بن زید، فرزند زید بن حسن، فرزند علی ابن ابی طالب است که با چهار واسطه به امام حسن مجتبی علیه السلام و با پنج واسطه به حضرت علی علیه السلام می رسد. اين فرزندپیامبرصلی الله عليه و آله و سلم، از آن‌جا كه از نوادگان حضرت امام حسن مجتبي عليه السلام است به «حسني» شهرت يافته است.

پدر بزرگوارش عبدالله و مادر گرامی اش فاطمه دختر «عقبة بن قیس»است.

ولادت با سعادت حضرت عبدالعظیم علیه السلام در سال 173 هجری قمری در شهر مقدّس مدینه واقع شد و مدّت 79 سال عمر با برکت او با دوران امامت چهار امام معصوم، یعنی امام موسی کاظم، امام رضا، امام محمّد تقی و امام علی النّقی علیهم السلام مقارن بود. آن حضرت محضر مبارک امام رضا، امام محمّد تقی و امام هادی علیهم السلام را درک و احادیث فراوانی از آنان رویت کرد.

زمینه های مهاجرت حضرت عبدالعظیم علیه السلام از مدینه به ری و سکونت در دیار غربت را باید در اوضاع سیاسی و اجتماعی آن عصر جستجو کرد؛ در چینن دوران دشوار و سختی بود که حضرت عبدالعظیم علیه السلام به خدمت حضرت امام هادی علیه السلام رسید و عقاید دینی خود را بر آن حضرت عرضه کرد که این داستان معروف، خود به تنهایی بیانگر ایمان و تدّین والای اوست.

دیدار حضرت عبدالعظیم علیه السلام در سامرا با حضرت امام هادی علیه السلام، به خلیفه گزارش داده و دستور تعقیب و دستگیری وی صادر شد، او نیز برای مصون ماندن از خطر، خود را از چشم مأموران پنهان داشت و در شهرهای مختلف به صورت ناشناس رفت و آمد می کرد و شهر به شهر می گشت تا به شهرستان«ری» رسید و آنجا را برای سکونت انتخاب کرد.

فضائل و برکات حضرت عبدالعظیم علیه السلام

امامزاده بزرگوار، حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام از عالمان، عابدان، و محدثان بزرگ شیعه و شخصیت‌های برجسته جهان اسلام است. زمان‌شناسی، اعتقاد راستین به اهل بیت علیهم السلام و اخلاص و تکاپوی آن گرانمایه در پاسداری از آموزه‌های خاندان رسالت، ستودنی و درخور الگوگیری است. بی‌لاف و گزاف، مانند ما را چنانکه باید یارای توصیف و ستودن ایشان نیست؛ در عظمت آن عزیز، همین بس که امامان ما علیهم السلام از آن حضرت به بزرگی یادکرده و زیارتش را همسان با زیارت سیدالشهدا علیه السلام دانسته‌اند.صاحب بن عَبّاد در رساله‌ای که در شرح حال حضرت عبدالعظیم علیه السلام نوشته، در وصف علمی ایشان آورده: ابوتراب رویانی، روایت کرد که شنیدم ابوحمّاد رازی می‌گفت:خدمت امام هادی علیه السلام در سامرّا رسیدم و درباره حلال و حرام از ایشان مطالبی پرسیدم. امام به پرسش‌های من پاسخ دادند و هنگامی که خواستم از ایشان خدا حافظی کنم به من فرمودند: «‌ای ابو حماد، هنگامی که چیزی از امور دینی در منطقه‌ات برای تو مشکل شد، از عبدالعظیم بن عبدالله حسنی بپرس و سلام مرا به او برسان».

مقام معظم رهبری می فرمایند: حضرت عبدالعظیم علیه السلام، خُطَب امیرالمؤمنین علیه السلام را 170سال قبل از تألیف نهج البلاغه جمع آوری کردند و هیچ بعید نیست که سیدرضی رحمةالله علیه از نوشته ایشان استفاده کرده باشد.

جرعه هایی از اقیانوس بی کران امامت

امام رئوف، حضرت اباالحسن علی بن موسی الرضا علیه آلاف التحیة والثناء به حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام فرمودند: ای عبدالعظیم، سلام مرا به دوستان برسان و به آن ها بگو:

شیطان را به دل های خویش راه ندهند. در گفتار خویش، راست گو باشند و امانت را ادا کنند. از جدال و نزاع بیهوده ای که سودی برایشان ندارد، دوری کنند و خاموشی را پیشه خود سازند. به همدیگر روی آورند و به دیدار و ملاقات هم بروند «فان ذلک قربه الی» زیرا این کار موجب نزدیکی به من است.

آنان خود را به دشمنی و بدگویی با یکدیگر مشغول نسازند، زیرا با خود عهد کرده ام که اگر کسی چنین کاری انجام دهد و دوستی از دوستانم را ناراحت کند یا به خشم آورد، خداوند را بخوانم تا او را در دنیا با شدیدترین عذاب ها مجازات کند و در آن سرا نیز از زیان کاران خواهد بود.

زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام در سیره بزرگان

آقا در تهران ساکن است و تا بحال به زیارت شاه عبد العظیم نرفته است!معلوم می شود توفیق ندارد، به زیارت ایشان اهتمام داشته باشید؛ عبد العظیم حسنی نه تنها امام زاده هستند بلکه ایشان از علماء هم بوده اند..امام زاده طاهر؛ امام زاده حمزه هم در جوار ایشان دفن هستند؛ مقید به زیارت این سه بزرگوار باشید مخصوصا عبد العظیم حسنی که ایشان عالم هم بوده اند و یکی از محدثین بزرگ شیعه می باشند و وکیل امام هادی ( علیه السلام ) نیز بوده اند.

زمانی آیت الله وحید را در شهر ری زیارت کردم و خدمت ایشان عرض کردم به منزل من تشریف بیاورید و ایشان گفتند: من از قم آمده ام فقط برای زیارت عبد العظیم حسنی و الان هم باید بروم و بعد مقداری از فضائل ایشان را برای من نقل کردند. (مرحوم آیت الله مجتهدی تهرانی(ره))

در آستان نور

در جوار حرم نورانی و با صفای حضرت عبدالعظیم علیه السلام گنبد و بارگاه و ضریح دو امامزاده بزگوار دیگردیده می‌شود: یکی امامزاده حمزه که از فرزندان امام موسی کاظم علیه السلام است. او از عالمان و فقیهان بزرگ شیعه بوده و در دوران حکمرانی مامون عباسی به شهادت رسیده است. حضرت عبدالعظیم بارها به زیارت تربت این بزرگوار رفته و او را به مردم معرفی کرده است.دیگری امامزاده طاهر که از نوادگان امام سجاد علیه السلام است.

همچنین در حرم حضرت عبدالعظیم بزرگانی آرمیده‌اند که کارنامه و یادنامه آنان می‌تواند درس‌آموز و الهام‌بخش باشد. از این جمله‌اند: مفسر والامقام شیخ ابوالفتوح رازی، آیت‌الله شاه‌آبادی، آیت‌الله کاشانی، خطیب توانا حجّت‌الاسلام و المسلمین محمد‌تقی فلسفی، امیری فیروزکوهی، قائم مقام فراهانی، شهید شیخ محمد خیابانی، شهید طیب حاج‌رضایی، استاد دکتر بدیع الزمان فروزانفر، دکتر سید جلال‌‏الدین محدثِ اُرمَوی، ابوالفضل تهرانی، علّامه حبیب ‏اللّه‏ خویی، حبیب‏‌اللّه‏ شیرازی (قآنی)، آیت‌الله علّامه ابوالحسن شعرانی، ستارخان سردار ملی، آیت‌الله علی کنی، آیت‌الله عبدالکریم حق‌‌شناس، آیت‌الله عزیزالله خوشوقت، آیت‌الله مجتبی تهرانی

رحلت

بعضی گفته اند كه از تاریخ وفات او اطلاعی در دست نیست ولی قدر مسلم آن است كه در زمان امام هادی علیه السّلام وفات كرده است . ولی بعضی دیگر در تاریخ وفات آن جناب نتیجه تحقیق را چنین دانسته اند كه او در 15 شوال سال 252 هجری رحلت كرده است . بنابراین نقل ، آن جناب ده ساله بوده اند كه امام موسی بن جعفر علیه السّلام از دنیا رفته اند ، یعنی تمامی زمان امام هشتم و نهم و امام دهم را درك كرده و دو سال قبل از شهادت حضرت هادی علیه السّلام رحلت كرده اند . بعضی نیز نقل كرده اند كه آن حضرت به مرگ طبیعی ازدنیا نرفت بلكه دشمنان او را به طور زنده ، در همین محلی كه فعلاً قبر آن بزرگوار قرار دارد در زیر خاك مدفون ساختند.